Ustawa z dnia 28 grudnia 1989 r. Prawo celne /Dz.U. 1994 nr 71 poz. 312/ ani żaden inny przepis ustawowy obowiązujący w dniu 28 grudnia 1994 r. /to jest w dniu wydania rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy Dz.U. nr 138 poz. 730/ nie uprawniały Rady Ministrów do specjalnego określenia podstawy wymiaru cła, jaką jest wartość celna towaru, o której mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Prawo celne.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Aleksandra P. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 12 lipca 1995 r. w przedmiocie wymiaru cła i na podstawie art. 207 par. 1 i 3 oraz art. 208 Kpa w związku z art. 68 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/ stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, a także zasądził od Prezesa Głównego Urzędu Ceł pięćdziesiąt siedem złotych czterdzieści groszy tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Dyrektor Urzędu Celnego w Rz. decyzją zawartą w jednolitym dokumencie administracyjnym SAD nr 110201/000199 z dnia 2 lutego 1995 r. dopuścił do obrotu na polskim obszarze celnym, po dokonaniu wymiaru cła i uiszczeniu należności celnych, 10 frezów oraz 5 brzeszczotów, których odbiorcą był Aleksander P. Masę i wartość przyjęto według zgłoszenia oraz faktury. Odprawa stanowiła całkowitą likwidację odprawy czasowej nr 110201/000007 z dnia 5 grudnia 1994 r. W polu B dokumentu SAD znajduje się ponadto informacja, iż należne cło pobrano na podstawie par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1994 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy /Dz.U. nr 138 poz. 730/.
W odwołaniu od powyższej decyzji wymierzającej cło Aleksander P. wnosi o jej uchylenie. W uzasadnieniu podaje, iż przywieziony z powrotem do kraju ten sam towar był objęty czasowym wywozem, gdyż 10 frezów i 5 brzeszczotów czasowo wywieziono za granicę w celu ich naostrzenia. Do przywiezionego towaru nie dołączono żadnego dodatkowego towaru celnego. Jedyna różnica pomiędzy towarem wywiezionym i powrotnie przywiezionym wyraża się w jego naostrzeniu. Pogląd organu celnego, iż usługa ostrzenia podlega wszystkim obowiązkom celnym analogicznie do zasad obowiązujących przy imporcie towarów, nie znajduje uzasadnienia prawnego. Zdaniem odwołującego się, w myśl ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. Prawo celne /Dz.U. 1994 nr 71 poz. 312/ ocleniu podlega towar, a nie sama usługa. Przewidziane ustawowo odstępstwa od tej zasady nie obejmują opisanej usługi. Zgodnie z art. 25 tej ustawy wartością celną towaru jest cena zapłacona lub należna za towar celny wraz z kosztami w niej nie ujętymi, a faktycznie poniesionymi przez kupującego. W odwołaniu podnosi się i to, iż obecnie importer nie płacił za frezy i brzeszczoty, zrobiono to przy sprowadzaniu tych towarów do kraju. Teraz zapłacono wyłącznie za usługę ostrzenia nie związaną z zakupem. Nakładanie w takim wypadku obowiązku zapłaty cła wyłącznie za usługę nie wynika z przepisów ustawowych, które jako jedyne mogą stanowić podstawę prawną obciążenia obywateli powinnościami prawnymi. Wprawdzie konstrukcja par. 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1994 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy /Dz.U. nr 138 poz. 730/ mogłaby sugerować, że jest także wartość celna samej usługi, ale jest to de facto zmiana przepisów ustawy, do której dokonania jest upoważniony tylko ustawodawca, a nie organ administracji. Przepis ten zatem nie powinien być uznany za podstawę prawną naliczania i pobierania cła.
Prezes Głównego Urzędu Ceł decyzją nr (...) z dnia 12 lipca 1995 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu celnego I instancji. W uzasadnieniu wyjaśnia, że zgodnie z art. 23 ust. 1 prawa celnego cło wymierza się według stanu towaru i jego wartości celnej w dniu dokonania zgłoszenia celnego i według stawek w tym dniu obowiązujących na podstawie dokumentów wymaganych zgodnie z art. 50 ust. 3 prawa celnego. Zgodnie z par. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 1994 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy /Dz.U. nr 138 poz. 730/ przy przywozie towarów uprzednio wywiezionych stosuje się stawkę celną właściwą dla towaru według jego stanu w dniu zgłoszenia celnego, a za wartość celną przyjmuje się wartość przywiezionego towaru pomniejszoną o wartość wywiezionego towaru. Wymiaru cła urząd celny dokonał na podstawie faktury dostawcy zagranicznego oraz deklaracji wartości celnej.