Przepis art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych nie uprawnia rady gminy do różnicowania stawek w poszczególnych pozycjach w zależności od sytuacji majątkowej podatnika i osiąganych przez niego dochodów.
Uchwałą z dnia 20 lutego 1992 r. Rada Gminy W. na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ w związku z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych i przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 grudnia 1991 r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 116 poz. 507/, określiła stawki podatku od nieruchomości, przyjmując w par. 1 pkt 1 uchwały stawkę od budynków lub ich części, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej od 1 m2 powierzchni na 22.000 zł od Kopalni Węgla i na 10.000 zł od pozostałych podatników oraz w par. 1 pkt 4 lit. "a" stawkę od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na 700 zł od Kopalni Węgla i na 250 zł od pozostałych podatników.
Uchwałą z dnia 10 lipca 1992 r. Rada Gminy W. na podstawie tych samych przepisów, zmieniła swą poprzednią uchwałę podwyższając od dnia 1 lipca 1992 r. stawkę podatku od budynków zajmowanych prze Kopalnię na 26.000 zł od 1 m2 oraz stawkę od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na 860 zł od Kopalni i 86 zł od pozostałych podatników.
Pismem z dnia 24 lipca 1992 r. Kopalnia Węgla w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym, wezwała Radę Gminy do usunięcia naruszenia interesu prawnego Kopalni, polegającego na ustanowieniu uchwałami z dnia 20 lutego i 10 lipca 1992 r. stawek o podatku od nieruchomości dla Kopalni w wysokości wyższej niż dla innych podmiotów gospodarczych. Zdaniem Kopalni powyższe uchwały podjęte zostały z przekroczeniem upoważnienia ustawowego, określonego w art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie terytorialnym i art. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, naruszające nadto zasadę równości wszystkich podmiotów gospodarczych, wynikającą z art. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej /Dz.U. nr 41 poz. 324 ze zm./.
Pismem z dnia 14 września 1992 r. Przewodniczący Rady Gminy zawiadomił Kopalnię o nieuwzględnieniu przez Radę powyższego wezwania.
Kopalnia wniosła do sądu administracyjnego skargę na powyższe uchwały Rady Gminy, domagając się stwierdzenia ich nieważności. W skardze powtórzyła argumenty, przedstawione w skierowanym do Rady wezwaniu do usunięcia naruszenia interesu prawnego Kopalni.
Odpowiadając na skargę i wnosząc o jej oddalenie Rada Gminy w W. stwierdziła, że zaskarżone uchwały zgodne są z art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy samorządowej i art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, które to przepisy nie zakazują różnicowania stawek podatku od nieruchomości dla poszczególnych podatników. Uchwały, zdaniem Rady, nie naruszają ponadto zasady równości podmiotów gospodarczych, mają bowiem wpływ jedynie na wysokość ponoszonych przez kopalnię kosztów.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga, dopuszczalna pod względem formalnym, okazała się również merytorycznie uzasadniona.
Trafny jest zarzut skarżącej, że zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie terytorialnym, rada gminy podejmuje uchwały w sprawach podatków i opłat jedynie w granicach określonych w odrębnych ustawach.
Taką ustawą jest w szczególności ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, która w art. 5 ust. 1 upoważnia radę gminy do określenia stawek podatku od ściśle określonych nieruchomości. Powyższy przepis nie uprawnia natomiast rady gminy do różnicowania stawek w poszczególnych pozycjach, w zależności od sytuacji majątkowej podatnika i osiąganych przez niego dochodów. Byłoby to sprzeczne z celem ustawy, która wiąże podatek z własnością lub posiadaniem nieruchomości, a nie z osiąganym z niej dochodem.
Obie zaskarżone uchwały, z przytoczonych motywów rażąco naruszają prawo, co skutkowałoby stwierdzeniem ich nieważności, gdyby nie zakaz wynikający z art. 101 ust. 4 w związku z art. 94 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym.
Po upływie roku od podjęcia obu zaskarżonych uchwał możliwe jest jedynie orzeczenie o ich niezgodności z prawem, na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy samorządowej.
Z powyższych względów, na podstawie cytowanych przepisów oraz art. 216a par. 1, art. 207 par. 4 i art. 208 Kpa Naczelny Sąd Administracyjny orzekł o takiej niezgodności.