Tezy

Art. 17 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ stanowi wyjątek od zasady wyrażonej w art. 15 ust. 1 tej ustawy, iż obrotem jest kwota należna ze sprzedaży towarów pomniejszona o kwotę podatku.

W przypadkach określonych w art. 17 ust. 1, a więc również w sytuacji, gdy między sprzedawcą a kupującym istnieje związek mający np. charakter powiązań rodzinnych o ile mają one wpływ na ustalenie ceny, wysokością obrotu nie jest kwota należna z tytułu sprzedaży towarów pomniejszona o kwotę podatku. Obrót bowiem jest wówczas określony przez organ podatkowy w sposób szczególny wskazany w art. 17 ust. 1 ustawy, tj. na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszonych o podatek.

Istotą ustalenia obrotu w trybie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. jest zaś ustalenie podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług w przeciętnej wysokości, zbliżonej do tej, jaką winien przyjąć podatnik w sytuacji, gdyby na ustalenie ceny sprzedaży nie miały wpływu powiązania rodzinne, a więc w wysokości przeciętnych cen danego towaru w danym rodzaju sprzedaży.

Sentencja

uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji w przedmiocie podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Art. 17 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym stanowi wyjątek od zasady wyrażonej w art. 15 ust. 1 tej ustawy, iż obrotem jest kwota należna ze sprzedaży towarów pomniejszona o kwotę podatku.

W przypadkach określonych w ust. 1 pkt 1-3 art. 17, a więc również w sytuacji, gdy między sprzedawcą a kupującym istnieje związek mający np. charakter powiązań rodzinnych o ile mają one wpływ na ustalenie ceny, wysokością obrotu nie jest kwota należna z tytułu sprzedaży towarów pomniejszona o kwotę podatku. Obrót bowiem jest wówczas określony przez organ podatkowy w sposób szczególny, wskazany w art. 17 ust. 1 ustawy, tj. na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszonych o podatek.

Skarżąca przyznaje, że fakt, iż jej kontrahentem jest jej syn miał wpływ na tak znaczne /o 80 procent/ obniżenie ceny sprzedawanych mu towarów. Zasadne było więc określenie jej obrotu w sposób, o którym mowa w ww. przepisie.

Skarżąca, co przyznaje także organ podatkowy, dokonywała - zgodnie z treścią wpisu do ewidencji działalności gospodarczej - oprócz sprzedaży detalicznej również sprzedaży hurtowej. Związana z likwidacją prowadzonego przez nią sklepu sprzedaż towarów na rzecz syna miała, co nie ulega wątpliwości charakter sprzedaży hurtowej.

Organ podatkowy dokonał zaś ustalenia obrotu związanego z tą sprzedażą w oparciu o ceny detaliczne stosowane w Poznaniu w sklepach branży odzieżowej.

Zdaniem Sądu treść art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. nie uzasadnia stanowiska organów podatkowych w sprawie określenia obrotu na podstawie cen detalicznych, a nie hurtowych, skoro taki charakter miała transakcja zawarta przez skarżącą ze synem tym bardziej, że sprzedaż hurtowa należała do zakresu jej działalności gospodarczej.

Użyty w omawianym przepisie zwrot "na podstawie cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku", należy, zdaniem Sądu, odnieść do rynku określonych towarów, a więc również do cen stosowanych w obrocie na tym rynku, zgodnie z charakterem zawieranej transakcji. Do transakcji sprzedaży hurtowej nie uzasadnione jest stosowanie cen detalicznych, ponieważ inne marże handlowe /niższe/ stosowane są w handlu hurtowym, a inne /wyższe/ w handlu detalicznym. W związku z tym kontrahent hurtowy nie dokona zakupu towarów po cenach detalicznych, ponieważ ustalone wówczas przez niego ceny detaliczne byłyby znacznie wyższe niż w przypadku dokonania zakupu po cenach hurtowych, co przesądzałoby o niecelowości dokonania takiego zakupu.

Istotą ustalenia obrotu w trybie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1990 r. jest zaś ustalenie podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług w przeciętnej wysokości, zbliżonej do tej, jaką winien przyjąć podatnik w sytuacji, gdyby na ustalenie ceny sprzedaży nie miały wpływu powiązania rodzinne a więc w wysokości przeciętnych cen danego towaru w danym rodzaju sprzedaży.

Nieuzasadnione byłoby bowiem w przypadku, gdyby podatnik prowadził jedynie handel hurtowy i dokonał ze względu na powiązania rodzinne hurtowej sprzedaży towarów po cenach niższych od stosowanych przy innych transakcjach, określenie obrotu w trybie art. 17 ust. 1 ustawy na podstawie przeciętnych cen detalicznych.

Podatniczka zaś dokonywała zarówno sprzedaży detalicznej jak i hurtowej, stosując do każdego z rodzajów sprzedaży inne ceny. W tym stanie rzeczy również przy ustaleniu obrotu przez organ podatkowy w ww. trybie różnice cen między sprzedażą detaliczną, a hurtową winny być zachowane.

Wobec powyższego Sąd, uznając skargę za uzasadnioną stwierdza, że organy podatkowe w toku załatwiania sprawy pominęły istotną dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy okoliczność, że skarżąca dokonała na rzecz syna sprzedaży hurtowej i że okoliczność ta miała wpływ na prawidłową wysokość podatku od towarów i usług za czerwiec 1994 r.

Z tych względów Sąd, działając w myśl art. 68 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/ wobec naruszenia przez organy podatkowe prawa materialnego tj. art. 17 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, na podstawie art. 207 par. 1 i par. 2 pkt 1 Kpa oraz art. 208 Kpa orzekł jak w sentencji.

Strona 1/1