Rada gminy może zmienić wysokość stawek przewidzianych na dany rok podatkowy, w granicach stawek określonych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, jednakże stawki te mogą obowiązywać dopiero od daty wejścia w życie uchwały zmieniającej stawki.
Inne postanowienia przewidziane przepisami miejscowymi są sprzeczne z prawem /art. 42 ust. 2 ustawy samorządowej/.
Uchwałą z 21.2.1991 r. Rada Gminy w W. na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31/ ustaliła wysokość stawek podatku od nieruchomości i równocześnie zwolniła od tego podatku budynki mieszkalne lub ich części oraz budowle.
Uchwałą z 15.7.1991 r. Rada Gminy w W. na podstawie tych samych przepisów zmieniła swoją uchwałę z 21.2.1991 r. w ten sposób, że ustaliła stawkę podatku od nieruchomości od budynków mieszkalnych lub ich części na 200 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej oraz od budowli na 2 procent ich wartości, postanawiając równocześnie, że uchwała obowiązuje począwszy od roku podatkowego 1991 r.
Pismem z 18.10.1991 r. Dyrektor Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego w W. zwrócił się do Rady Gminy o uchylenie uchwały z 15.7.1991 r. jako naruszającej interes prawny Przedsiębiorstwa.
Pismem z 23.10.1991 r. Wójt Gminy zawiadomił Przedsiębiorstwo o odmowie uchylenia uchwały.
W dniu 10.1.1992 r. Dyrektor Przedsiębiorstwa wniósł za pośrednictwem Rady Gminy skargę na powyższą uchwałę do Sądu Administracyjnego, domagając się jej uchylenia.
Skarżący zarzuca zaskarżonej uchwale naruszenie istotnego interesu prawnego Przedsiębiorstwa oraz naruszenie prawa materialnego poprzez dokonanie zmian wysokości stawek podatkowych po terminach określonych w art. 6 ust. 8 i art. 22 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Uchwała podjęta 15.7.1991 r. i doręczona skarżącemu 30.9.1991 r. nakłada obowiązek podatkowy od początku 1991 r. wbrew zasadzie nie działania prawa wstecz. Naraża to skarżącego na znaczną szkodę, uniemożliwia bowiem uwzględnienie podatku od nieruchomości za kwartały roku w cenie sprzedawanych wyrobów.
Odpowiadając na skargę i wnosząc o jej oddalenie Wójt Gminy zarzucił, że skarżący nie wykazał, aby zaskarżona uchwała naruszyła jego interes prawny. Zdaniem Wójta bezpodstawny jest także zarzut skargi dotyczący stanowiska prawa z mocą wsteczną. Wójt zwrócił uwagę, że ustawa o podatkach i opłatach lokalnych ogłoszona 30.1.1991 r. ma zastosowanie poczynając od roku podatkowego 1991 r.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zaskarżona uchwała podjęta została w sprawie z zakresu administracji publicznej i narusza interes prawny skarżącego, przesądza bowiem o zwiększeniu jego obowiązku podatkowego. Skarżący spełnił ponadto warunek wezwania Rady Gminy do usunięcia naruszenia.
Skarga dopuszczalna ze względów formalnych, określonych w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym, okazała się częściowo uzasadniona.
Nie może odnieść skutku żądanie uchylenia całej zaskarżonej uchwały, jej postanowienia określone w par. 1, par. 2 i par. 3 są bowiem zgodne z prawem, w szczególności z art. 5 ust. 1 pkt 1 i pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Maksymalne stawki podatku od nieruchomości określone tym przepisem nie zostały zaskarżoną uchwałą przekroczone.
Natomiast narusza prawo par. 4 zaskarżonej uchwały stanowiący, że uchwała obowiązuje od początku roku podatkowego 1991.
Jedną z fundamentalnych zasad demokratycznego państwa prawnego /por. art. 1 Konstytucji/ jest zasada nie działania prawa wstecz. Zasada ta znalazła wyraz w art. 42 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym stanowiącym, że przepisy gminne wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, o ile nie przewidują wyraźnie terminu późniejszego. Sprzeczne z powyższą zasadą jest określenie mocy obowiązywania uchwały podjętej 15.7.1991 r. i prawdopodobnie później ogłoszonej, od początku 1991 r. Jest ono niedopuszczalne tym bardziej, że wcześniejszą 21.2.1991 r. Rada Gminy, korzystając z uprawnienia określonego w art. 7 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zwolniła od podatku od nieruchomości budynki mieszkalne i ich części oraz budowle, podatnicy nie musieli więc liczyć, że w tym zakresie będą obciążeni podatkiem w rozmiarze przewidzianym w ustawie.
Skoro z przytoczonych motywów zaskarżona uchwała w par. 4 podjęta została niezgodnie z prawem, a w pozostałym zakresie prawa nie narusza, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym, art. 216 a par. 1 w związku z art. 207 par. 1, par. 2 pkt 1 par. 5 Kpa. Stwierdził nieważność par. 4 tej uchwały a w pozostałej części skargę oddalił.