Podstawą obliczenia opłaty skarbowej od czynności cywilnoprawnej w postaci umowy sprzedaży udziału we współwłasności rzeczy w częściach ułamkowych jest wartość rynkowa tego udziału, a nie część wartości rzeczy odpowiadająca wielkości udziału /art. 10 ust. 1 pkt 1 lit. "c" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej - Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w B. na decyzje Izby Skarbowej w (...) w przedmiocie ustalenia opłaty skarbowej i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 1 Kpa uchylił zaskarżone decyzje oraz poprzedzające je decyzje Urzędu Skarbowego w Sz., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej dwieście dwadzieścia złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącej Spółdzielni.
Decyzjami z dnia 17 stycznia 1994 r. nr IS-NP/823/OS/403/92 i IS-NP/823/OS/404/92 Izba Skarbowa w (...), działając na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 Kpa, utrzymała w mocy decyzje Urzędu Skarbowego w Sz. z dnia 10 września 1992 r. nr 32/92 i 33/92, ustalające opłaty skarbowe w wysokości po 1652 000 zł. W uzasadnieniach tych decyzji wyjaśniono, że aktem notarialnym z dnia 11 grudnia 1991 r. nr rep. A 6350/91, sporządzonym w Państwowym Biurze Notarialnym w Sz., Piotr W. i Jadwiga H. nabyli w drodze kupna od Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej "J. D." w B. udziały wynoszące po 1/4 części we współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym i gospodarczym, zapisanej w księdze wieczystej Kw nr 19124, położonej w B., gmina Sz., o powierzchni 2232 m2. Wartość nabytego udziału w nieruchomości strony określiły w umowie sprzedaży na 2 000 000 zł i od tej wartości notariusz pobrał opłatę skarbową w wysokości 100 000 zł. Ponieważ wartość nabytych rzeczy podana w umowie sprzedaży nie odpowiadała jej wartości rynkowej, ustalonej według stanu i przeciętnych cen z dnia nabycia udziału, stanowiącej podstawę obliczenia opłaty skarbowej od umów sprzedaży zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 lit. "c" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./, organ podatkowy pierwszej instancji wezwał strony do jej podwyższenia oraz do zapoznania się z wartością rynkową określoną przez Urząd Skarbowy według własnej, wstępnej oceny. Strony, mimo skutecznego doręczenia wezwania, nie określiły wartości. Wobec tego organ podatkowy w trybie przewidzianym w art. 10 ust. 3 powołanej ustawy ustalił wartość przedmiotu sprzedaży według opinii biegłych z dnia 12 sierpnia 1992 r. Na tej podstawie wartość przedmiotów sprzedaży ustalono na kwoty po 33 046 000 zł. Wobec tego zgodnie z par. 57 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 października 1991 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 90 poz. 405/ 5 procent tych kwot stanowiło wymiary opłat skarbowych po 1652 000 zł. Do uiszczenia więc pozostawało po 1552 000 zł oraz koszty szacunków biegłych po 500 000 zł.
Organ odwoławczy powołał się na art. 10 ust. 1 pkt 1 lit. "c" cytowanej ustawy, by wykazać, że podstawę obliczenia opłaty skarbowej stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, a nie wartość /cena/ podana w umowie. Uznał też, że fakt, iż sporna nieruchomość stanowiła grupową własność spółdzielni rolniczej, a będące przedmiotem sprzedaży udziały w nieruchomości zostały nabyte przez członków spółdzielni, nie miał wpływu na ustalenie podstawy obliczenia opłaty skarbowej. Izba Skarbowa wskazała, że ustalona w umowie wartość 1 m2 spornej nieruchomości /22 300 zł/ była niższa od przeciętnej wartości rynkowej w rejonie jej położenia /30 000 zł/. Również ustalona w umowie wartość 1 m2 budynku mieszkalnego /483 000 zł/ była niższa od przeciętnej /od 500 000 zł do 1700 000 zł/. Odnosząc się do zarzutów podnoszonych w odwołaniach, wyjaśniono, że nie naruszono art. 10 ust. 3 ustawy o opłacie skarbowej. Pismem z dnia 29 maja 1992 r. Urząd Skarbowy w Sz. wezwał strony do podwyższenia wartości przedmiotu umowy w terminie 14 dni, podając jednocześnie wartość rynkową według własnej wstępnej oceny i informując o możliwości ustalenia wartości z uwzględnieniem opinii biegłych. Wezwanie doręczono stronom w dniach 3, 4 i 5 czerwca 1992 r. Kupujący jednak nie zajęli stanowiska, a sprzedawca pismem z dnia 17 czerwca 1992 r. podtrzymał wartość wynikającą z umowy sprzedaży. W tej sytuacji Urząd Skarbowy zawiadomił strony o powołaniu biegłych i wyznaczył termin oględzin nieruchomości na 10 sierpnia 1992 r. W dniu 2 lipca 1992 r. strona ponownie określiła wartość rynkową jako zgodną z cenami uwzględnionymi w umowie. Zobowiązała się też do przedstawienia własnej wyceny do dnia 15 sierpnia 1992 r. Nastąpiło to jednak po upływie terminu wyznaczonego przez organ. Ustalając wartość nieruchomości, wzięto pod uwagę, iż jest ona zamieszkała /zajęta/.