Z bezprzedmiotowością postępowania /art. 105 Kpa/ mamy do czynienia wówczas, gdy w sposób oczywisty organ stwierdzi brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Przedsiębiorstwa Obrotu Towarowego (...) "P." w Ł. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 30 czerwca 1994 r. w przedmiocie umorzenia postępowania podatkowego i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Urzędu Skarbowego w Ł., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej pięć tysięcy trzysta złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego Przedsiębiorstwa.
Dnia 5 lutego 1991 r. Urząd Skarbowy w Ł. wezwał Przedsiębiorstwo Obrotu Towarowego (...) do udokumentowania w zeznaniu za rok podatkowy 1990 wyłączenia dochodów ze sprzedaży dewiz do banku na ogólną sumę 2.307.039.000 zł jako dochodów wolnych od podatku. W uzasadnieniu podano, iż różnice kursowe podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. nr 3 poz. 12 ze zm./.
W wyniku wykonania tego wezwania ten sam Urząd Skarbowy wydał w dniu 25 lutego 1991 r. decyzję nr UST-1/730/47/91, ustalającą dodatkowy wymiar podatku dochodowego, razem z przypadającymi od tego odsetkami za zwłokę, w łącznej wysokości 922.815.600 zł.
Od tej decyzji Przedsiębiorstwo odwołało się do Izby Skarbowej w (...), podnosząc, iż rozliczenia różnic kursowych mają charakter bezwynikowy i nie wchodzą do pojęcia dochodu podatkowego w rozumieniu ustawy. Wnosiło także o umorzenie odsetek za zwłokę w wysokości 687.313.000 zł.
Urząd Skarbowy, za którego pośrednictwem składano odwołanie, potraktował je jak wniosek o umorzenie i załatwił odmownie decyzją z dnia 25 sierpnia 1992 r.
Od tej decyzji Przedsiębiorstwo odwołało się do Izby Skarbowej w (...), która decyzją z dnia 18 grudnia 1992 r. umorzyła odsetki za zwłokę.
Dnia 8 grudnia 1993 r. Przedsiębiorstwo zwróciło się do Urzędu Skarbowego o zwrot nadpłaty powstałej z tytułu niesłusznie pobranego podatku dochodowego. Nadpłatę w wysokości 526.448.000 złotych zarachowano jako odsetki od zaległego podatku obrotowego.
Z kolei pismem z dnia 25 stycznia 1994 r. Przedsiębiorstwo zażądało zwrotu odsetek od nadpłaty w wysokości 2.307.039.000 zł. We wniosku podnosi się, iż Przedsiębiorstwo zostało zmuszone wezwaniem Urzędu Skarbowego do ujęcia w poprawionym sprawozdaniu różnic kursowych jako dochodu podlegającego opodatkowaniu. Nie było to zatem samoopodatkowanie. Zresztą decyzja Urzędu Skarbowego z dnia 25 lutego 1991 r. /o której mowa wyżej/ ustaliła należny podatek.
Decyzją z dnia 31 marca 1994 r. nr US I-1/733/66/94 Urząd Skarbowy w Ł. umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe. W uzasadnieniu szeroko rozważa się charakter obliczenia /"ustalenia"/ przypisu podatku dochodowego w cytowanej wyżej decyzji z dnia 25 lutego 1991 r. Zdaniem organu, była to decyzja, która nie wywoływała skutków w postaci podatku, lecz służyła wyłącznie naliczeniu należnych odsetek za zwłokę /które zresztą następnie zostały umorzone przez Izbę Skarbową. Przedsiębiorstwo samo złożyło deklarację włączającą różnice kursowe do podstawy opodatkowania. Nie zostały zatem naruszone zasady samoobliczenia w rozumieniu art. 5 ust. 3 ustawy o zobowiązaniach podatkowych.
W odwołaniu z dnia 12 kwietnia 1994 r. Przedsiębiorstwo jeszcze raz wysuwa te same argumenty co we wniosku, uzupełniając je twierdzeniem, że nie do przyjęcia jest rozumowanie Urzędu Skarbowego, iż decyzja z dnia 25 lutego 1991 r. służyła jedynie ustaleniu odsetek. Nie można przecież ustalać odsetek od nie istniejącego zobowiązania podatkowego. Włączenie dochodu z różnic kursowych nastąpiło dopiero po weryfikacji bilansu i wezwaniu ze strony Urzędu. Nie dokonano zatem samoobliczenia.