Prawo do wkładu na rachunku bankowym w Banku Spółdzielczym, jako element gospodarstwa rolnego w rozumieniu par. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1964 r. w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych /Dz.U. 1983 nr 19 poz. 86/, podlega zwolnieniu od podatku od spadków na mocy art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn /Dz.U. nr 45 poz. 207/.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Jana O. na decyzję Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 15 maja 1984 r. w przedmiocie wymiaru podatku od spadku i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 1 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Urzędu Skarbowego w N., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej w Bydgoszczy kwotę złotych dwadzieścia trzy tysiące pięćset sześćdziesiąt sześć tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Zaskarżoną decyzją Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 15 maja 1984 r. nr PO.VII-3253-4-30/84 utrzymano w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w N. z dnia 2 kwietnia 1984 r. nr PO I-3265/ew. 149/83/84, uzupełniającą wymiar podatku od spadku o kwotę 421.892 zł. W toku postępowania podatkowego ustalono, że ogólna wartość składników masy spadkowej wynosi 2.356.465 zł, od której potrącono długi i ciężary w wysokości 269.857 zł i ustalono czystą wartość majątkową w wysokości 2.086.608 zł. Po zaliczeniu podatnika do IV grupy podatkowej, odliczono kwotę 75.000 zł zwolnioną od opodatkowania, co doprowadziło ostatecznie do ustalenia podstawy opodatkowania w wysokości 2.011.608 zł, do której należny podatek wynosi 1.027.706 zł. Wobec tego, że w pierwszej decyzji wymiarowej naliczono jedynie podatek w wysokości 606.500 zł, wymiar uzupełniający stanowił różnicę w wysokości 421.206 zł.
Zarówno w odwołaniu, jak i w skardze do sądu administracyjnego, Jan O. sprowadzał swój zasadniczy zarzut do tego, że powinna mieć do niego zastosowanie III grupa podatkowa, ponieważ on, jako spadkobierca, i spadkodawca są zstępnymi rodzeństwa. Poza tym w skardze zarzucono, że w skład gospodarstwa rolnego zwolnionego od opodatkowania wchodzi również rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy Banku Spółdzielczego, z którego środki finansowe przeznaczone są na pokrycie wydatków związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. skarżący przejął saldo w tym banku jedynie w wysokości 476.181 zł, a nie - jak przyjęto w zaskarżonej decyzji - w wysokości 813.744 zł.
Izba Skarbowa w odpowiedzi na skargę wnosiła o jej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Odnośnie do pierwszego z zarzutów skargi należy w pełni podzielić stanowisko organów podatkowych, że Jan O. nie mógł być zaliczony do III grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn /Dz.U. nr 45 poz. 207/. Przepis powyższy bowiem należy odczytywać łącznie z art. 14 ust. 2 ustawy, stanowiącym, że zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, po której zostały nabyte prawa majątkowe. Z tego wynika, że do grupy III podatkowej mogą być zaliczeni tylko zstępni rodzeństwa, po którym następuje nabycie praw. Wyklucza się natomiast możność zaliczenia do tej grupy podatkowej, jeśli nabycia własności rzeczy lub prawa majątkowego następuje w wyniku czynności cywilnoprawnej między zstępnymi rodzeństwa.
Za zasadny natomiast uznano drugi zarzut skargi, kwestionujący rozstrzygnięcie organów podatkowych co do niezaliczenia stanu rachunku w Banku Spółdzielczym do gospodarstwa rolnego. stosownie do art. 4 powołanej ustawy, zwalnia się od podatku nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnego oraz innych praw do takiego gospodarstwa, z wyjątkiem niektórych części składowych /w tym budynków mieszkalnych/ oraz nadwyżki obszaru sadów ponad 3 ha.