Umorzenie zaległości podatkowych, o których mowa w art. 31 ustawy z dnia 19 grudnia 1990 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 27 poz. 111 ze zm./ uzasadnione będzie względami gospodarczymi lub społecznymi jedynie w takich wypadkach, które spowodowane zostały działaniem czynników, na które podatnik nie może mieć wpływu i które są niezależne od sposobu jego postępowania.
oddala skargę.
Izba Skarbowa utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego, mocą której odmówiono Z.R. umorzenia podatku od spadków i darowizn w kwocie 1,8 mln zł. Jako podstawę prawną rozstrzygnięć powołano art. 31 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 27 poz. 111 ze zm./.
Organ odwoławczy zwrócił uwagę, iż podatniczce udzielono już pomocy w spłacie zobowiązania podatkowego poprzez rozłożenie jego płatności na raty oraz umorzenie należnych odsetek za zwłokę. Sytuacja materialna podatniczki oraz możliwości płatnicze nie zezwalały na zastosowanie dalszych ulg podatkowych. Stwierdzono także, iż nie znaleziono przesłanek gospodarczo i społecznie uzasadnionych, przemawiających za umorzeniem pozostałej, niespłaconej części podatku.
W skardze do NSA Z.R. zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego. W szczególności podkreślała związek odmowy umorzenia podatku i ustalenie jego wysokości, w którym to postępowaniu nie uwzględniono ulgi mieszkaniowej.
W odpowiedzi na skargę Izba Skarbowa wnosiła o jej oddalenie, podając przy tym okoliczności wydania decyzji wymierzającej skarżącej podatek od spadków i darowizn.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Wobec tego, że zaskarżona decyzja nie naruszała prawa w sposób mający wpływ na wynik sprawy, skargę należało uznać za nieuzasadnioną.
Stosownie do przepisu art. 31 ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych zaległości podatkowe mogą być umorzone w całości lub w części w wypadkach gospodarczo albo społecznie uzasadnionych.
Nie powinno budzić wątpliwości, że decyzję znajdującą oparcie w omawianym przepisie zakwalifikować należy do kategorii decyzji uznaniowych. Uznanie to, jednakże modyfikowane jest poprzez wypadki gospodarcze lub społeczne istniejące w konkretnej sprawie. Ocena tych wypadków należeć będzie do organu podatkowego i od jego woli wyrażonej w uzasadnieniu decyzji zależeć będzie skorzystanie z instytucji umorzenia zaległości podatkowej. Zatem kontroli sądu administracyjnego nie będzie podlegać uznanie samo w sobie, lecz uzasadnienie stanowiska organu podatkowego.
Zwrócić też wypada uwagę, iż skoro umorzenie zaległości podatkowej jest instytucją nadzwyczajną, bowiem zasadą jest płacenie podatków, to tym samym wypadki gospodarcze lub społeczne muszą posiadać tę samą cechę. Wobec tego za umorzeniem zaległości podatkowej przemawiać będą te wypadki gospodarcze albo społeczne, które ogólnie mówiąc, niezależne są od sposobu postępowania podatnika bądź spowodowane działaniem czynników, na które podatnik nie może mieć wpływu. Nie można bowiem z instytucji umorzenia zaległości podatkowej czynić powszechnie stosowanego środka prowadzącego do zwolnienia od zapłaty podatku.
Rozpatrując w tym kontekście zaskarżoną decyzję stwierdzić należy, iż nie uchybiała ona prawu. Organ podatkowy, w przeciwieństwie do skarżącej, przedstawił argumenty przemawiające za odmową umorzenia zaległości podatkowej. Argumenty te Sąd akceptuje i nie znajduje podstaw do wzruszenia zaskarżonej decyzji.
W szczególności należy podkreślić, iż sprawowanie opieki przez ciotkę nad skarżącą "jak matka", a następnie skarżącej nad ciotką nie można było zakwalifikować do tych nadzwyczajnych wypadków, społecznie uzasadnionych jeżeli się zważy, iż wspomniana okoliczność mieści się co najmniej w powszechnych normach moralności i obyczajności.
Nie można było w postępowaniu o umorzenie zaległości podatkowej uwzględnić tych argumentów skargi, które zmierzały do zastosowania w sprawie tzw. ulgi mieszkaniowej, przewidzianej w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Przede wszystkim bowiem nie można w tym postępowaniu domagać się zmiany wymiaru podatku, gdyż do tego w istocie prowadziłoby rozstrzygnięcie w zakresie ulgi mieszkaniowej, którą stosuje się w postępowaniu wymiarowym. Postępowanie o umorzenie zaległości podatkowej jest postępowaniem odrębnym i wszczęte zostaje wówczas, kiedy wymiar podatku jest ostateczny /upłynął termin płatności podatku/.
Ponadto rozstrzygnięcie w rozpoznawanej sprawie o tym, że stosunek łączący ciotkę ze skarżącą określany "jak matka" zasługiwał na uwzględnienie, pozostawałoby w oczywistej sprzeczności z katalogiem osób zaliczonych do grup podatkowych przez ustawę o podatku od spadków i darowizn.
Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę oddalił.