Zdanie pierwsze w art. 45 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ zawiera przepis szczególny w stosunku do art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./, wydanie więc decyzji określającej inną /niż zeznana/ wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych nie jest uwarunkowane niewykonaniem przez podatnika zobowiązania podatkowego, mimo powstania okoliczności, o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Grażyny i Romualda małżonków G. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 17 maja 1995 r. w przedmiocie odmowy zwrotu nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1992 i 1993 r. i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 oraz art. 208 Kpa w związku z art. 68 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ uchylił zaskarżoną decyzję, a także zasądził od Izby Skarbowej w (...) na rzecz skarżących piętnaście złotych osiemdziesiąt pięć groszy tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Romuald i Grażyna małżonkowie G. korzystali w latach 1992-1993 z łącznego opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W swych zeznaniach złożonych dnia 31 marca 1993 r. za rok 1992 i dnia 4 maja 1994 r. za rok 1993 nie dokonywali odliczeń wydatków, jakie ponieśli na spłatę kredytów zaciągniętych przez spółdzielnię mieszkaniową na budownictwo mieszkaniowe.
We wniosku złożonym dnia 10 stycznia 1995 r. podatnicy domagali się "zweryfikowania" wysokości podatków za lata 1992 i 1993 oraz zwrotu nadpłat wraz z należnymi odsetkami. Do wniosku zostało dołączone zaświadczenie Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej w Sz., stwierdzające, że Romuald G. dokonał spłaty kredytu wraz z odsetkami w wysokości 20 procent dochodu rodziny: w 1992 r. w wysokości 8 333 200 zł, a w 1993 r. - w wysokości 11 476 800 zł. Jednocześnie podatnicy wyjaśnili, iż brak odliczeń tych wydatków we wspólnych rocznych zeznaniach był wynikiem ustnych informacji, jakie uzyskiwali w Urzędzie Skarbowym w Ż. Informowani bowiem byli, że spłaty kredytu zaciągniętego przez spółdzielnię nie mieszczą się w wydatkach na cele mieszkaniowe, jakie mogą być odliczone od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "c" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. nr 80 poz. 350 ze zm./. O odmiennej wykładni tego przepisu w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego podatnicy dowiedzieli się później. O możliwości odliczenia tego rodzaju wydatków Romuald G. został też poinformowany na kilkanaście dni przed złożeniem wniosku w rozmowie telefonicznej z pracownikiem Urzędu Skarbowego w B., uczestniczącym w audycji miejscowej stacji radiowej popularyzującej przepisy podatkowe.
Urząd Skarbowy w Ż. decyzją z dnia 6 lutego 1995 r. nr PO.I. 823-38/95 odmówił uwzględnienia wniosku, formułując swe rozstrzygnięcie następująco: "odmawia się (...) korekty zeznań podatkowych za lata 1992/93 i uznania ulg mieszkaniowych poniesionych w latach 1992/93, dotyczących spłaty kredytu zaciągniętego przez spółdzielnię mieszkaniową na budowę mieszkania". W ocenie organu przytoczone we wniosku i udokumentowane spłaty kredytu zaciągniętego przez spółdzielnię mieszkaniową na budownictwo mieszkaniowe nie mieszczą się w pojęciu wkładu budowlanego w rozumieniu art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "c" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./. Przesądzać o tym miała okoliczność, iż kredyt został zaciągnięty przez spółdzielnię, a nie przez podatników, a więc nie był kredytem, o którym mówił ust. 10 cytowanego artykułu.
Oboje podatnicy w odwołaniu zarzucili błędną wykładnię art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "c" ustawy przez ocenę, że o odliczeniu wydatków na wkład mieszkaniowy w spółdzielni mieszkaniowej ma decydować źródło, z jakiego pochodziły środki na te wydatki. Wobec tego okoliczność finansowania wkładu kredytem bankowym zaciągniętym przez spółdzielnię uważali za bezprzedmiotową dla rozstrzygnięcia w sprawie.
Izba Skarbowa w (...) zaskarżoną do sądu administracyjnego decyzją z dnia 17 maja 1995 r. utrzymała w mocy opisaną decyzję organu I instancji. Argumentację Urzędu Skarbowego Izba uzupełniła wnioskami, jakie miały wynikać z art. 218 par. 3 i 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze /Dz.U. nr 30 poz. 210 ze zm./, a mianowicie że wkładem mieszkaniowym jest tylko ta kwota pieniężna, jaką członek spółdzielni uiścił przed przydzieleniem mu lokalu na zasadzie lokatorskiego prawa do lokalu. Zasadności stanowiska organów obu instancji Izba upatrywała też w przepisie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw /Dz.U. 1995 nr 5 poz. 25/, który zezwala na odliczanie od dochodów wydatków podatnika poniesionych na spłatę zadłużenia z tytułu zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe kredytów na budownictwo mieszkaniowe do dnia 31 maja 1992 r. Przepis ten jednak dotyczy tylko wydatków poniesionych w latach 1995-1999, a więc nie w okresie spornym. Samo zaś jego ustanowienie dowodzi braku podstaw do takich odliczeń w latach 1992/93. Co do cytowanego we wniosku podatników wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego /z dnia 19 lipca 1994 r. III SA 1719/93/ stwierdzono, iż zapadł on w jednostkowej sprawie, i to w sprawie, której przedmiotem nie było określenie zobowiązania podatkowego, lecz zaniechanie poboru zaliczek na podatek dochodowy. Wyrok taki nie wiąże organów podatkowych w innych sprawach.