Błędna jest interpretacja organów skarbowych uznająca każdy zwrot świadczenia pieniężnego wskutek rozwiązania umowy wzajemnej za ukrytą formę pożyczki.
Urząd Skarbowy w B. P. decyzją z dnia 14 września 1995 r. (...), wydaną na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23/ i par. 68 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253 ze zm./, ustalił dla Spółki z o.o. "F." w B. P. opłatę skarbową w wysokości 1.560,00 zł od umowy pożyczki udzielonej Arturowi R. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, iż urząd kontroli skarbowej, że Spółka nie odprowadziła opłaty skarbowej od umowy pożyczki zawartej dnia 1 października 1993 r. z A. R. W żądaniu skierowania sprawy na drogę postępowania podatkowego Spółka twierdziła, że kwota 78.000 zł nie była pożyczką, a stanowiła przedpłatę /zadatek/ na przyszłą dostawę jabłek. Zdaniem Urzędu Skarbowego, wpłacona suma nie stanowi zadatku w świetle art. 58 par. 1 Kc, jak również postanowień Kodeksu handlowego, gdyż umowa nie wywołuje skutków prawnych z następujących względów:
- nie została podpisana przez A. M., który pokwitował jedynie odbiór pieniędzy,
- podpis został złożony przez jednego przedstawiciela Spółki /jest to niezgodne z postanowieniami umowy Spółki, jak również z art. 199 Kh/,
- również pojęcie "zadatek" nie zostało w umowie sprecyzowane.
Odwołania od powyższej decyzji wnieśli Spółka z o.o. "F." i A. R. Odwołujący się zgodnie stwierdzają, że wpłacona kwota stanowiła zaliczkę /zadatek/, który miał stanowić gwarancję zakupu jabłek przez Spółkę. Zwrot kwoty zaliczki nastąpił z tego powodu rozwiązania umowy, ze względu na niemożliwość spełnienia przez A. R. dodatkowych wymagań stawianych przez zagranicznego partnera Spółki, a dotyczących m. in. pakowania towaru w skrzynki. Dlatego też odwołujący się zgodnie wnieśli o uchylenie decyzji jako niezgodnej z prawem.
Izba Skarbowa decyzją z dnia 22 listopada 1995 roku (...) zaskarżoną decyzję utrzymała w mocy. W uzasadnieniu organ odwoławczy stwierdził, że wypłacenie przez Spółkę pieniędzy A. R. miało znamiona pożyczki. W umowie nie określono przewidywanej ilości przyszłych dostaw jabłek, nie wyszczególniono odmian jabłek, terminów dostaw, wymogów jakościowych, miejsca dostawy, transportu, kar umownych z tytułu niewykonania umowy. Okoliczności te oraz znaczna kwota 730 mln,- starych złotych zaliczki /czy też przedpłaty lub zadatku/ wskazują na to, że to nie dostawa jabłek była przedmiotem umowy. Również fakt, że kwota ta była zwracana w kilku ratach potwierdza tezę, że była to pożyczka. Zarzuty podniesione w odwołaniu są natury formalnej i nie mają wpływu na kwalifikację czynności cywilnoprawnej.
W skardze do NSA Spółka "F." wnosi o uchylenie decyzji. Zdaniem skarżącej organy odmawiają uznania umowy jako sprzedaży, natomiast bezpodstawnie przyjmują, że była to umowa pożyczki. Stanowisko takie jest sprzeczne z zasadą swobody umów i stanowi niedopuszczalną ingerencję organów podatkowych w sferę swobodnego kształtowania treści umów zgodnie z wola stron.
Organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji, dodatkowo zaś wyjaśnił, że nazwa czynności cywilnoprawnej nie przesądza o jej kwalifikacji.