1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ nie rozróżnia samowoli i jej skutków administracyjnych w zależności od tego, czy samowola polegała na wzniesieniu obiektu /części/ bez pozwolenia czy też w oparciu o nieostateczne pozwolenie. Wynika to jednoznacznie z treści art. 28 ust. 1, który dla rozpoczęcia robót budowlanych wymaga decyzji ostatecznej.
Roboty budowlane prowadzone na podstawie decyzji, która nie uzyskała przymiotu ostateczności są robotami prowadzonymi na ryzyko inwestora i zagrożonymi sankcją przewidzianą art. 48 Prawa budowlanego.
2. Od rygoru art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ nie można odstąpić w żadnym przypadku, chyba że samowola budowlana nie będzie dostrzeżona przez okres pięciu lat /art. 49/, lub gdy z mocy art. 103 ust. 2 cyt. ustawy stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 38 poz. 229 ze zm./, co wyklucza stosowanie art. 48 nowego prawa budowlanego.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Tadeusza i Grażyny G. na decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. z dnia 29 kwietnia 1999 r. (...) w przedmiocie nakazu rozbiórki dobudowanych części obiektu budowlanego - oddala skargę.
Skarga została wywiedziona na tle następujących zdarzeń faktycznych i prawnych.
W dniu 15 września 1998 r. Urząd Miejski w B. - Wydział Architektury i Gospodarki Przestrzennej - Referat Nadzoru Budowlanego wszczął na wniosek Bogdana R., pełnomocnika właściciela nieruchomości przy ul. (...), postępowanie w sprawie rozbudowy hotelu "G." w B. Z wniosku inicjującego postępowanie wynikało, że w toku jest dopiero postępowanie o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla rozbudowy hotelu a inwestor już rozpoczął prace przy nadbudowie części niższej hotelu.
W dniu 7 października 1998 r. dochodzi do oględzin terenu inwestycji, w czasie których stwierdzono, iż nad częścią niską hotelu od strony ul. (...) przystąpiono do naprawy - remontu dachu /tj. pokrycia go papą/, a ponadto wykonane są na wysokość 1 metra i zabetonowane słupy żelbetonowe ze zbrojeniem. Przedstawiciel inwestora - dyrektor hotelu okazał pochodzące z dnia 16 września 1998 r. zgłoszenie remontu pokrycia dachowego części niskiej hotelu z jednoczesnym montażem wsporników do umieszczenia reklam firm organizujących konferencje w hotelu, zaakceptowane przez organ architektoniczno-budowlany z zastrzeżeniem konieczności uzgodnienia projektu reklamy z plastykiem miejskim. Z akt sprawy wynika, że w dniu 16 listopada 1998 r. inwestorzy - małżonkowie G. otrzymali decyzję organu I instancji, zatwierdzającą na ich wniosek z 29 października 1998 r. projekt budowlany i udzielającą pozwolenia na nadbudowę niższej części hotelu o jedną kondygnację z przeznaczeniem na sale konferencyjne. Dnia 23 listopada 1998 r. zaś organ nadzoru budowlanego wydaje pierwszą decyzję w sprawie zarzuconej przez Bogdana R. samowoli budowlanej w ten sposób, że umarza postępowanie w tej sprawie w uzasadnieniem, iż stało się ono bezprzedmiotowe wobec rozstrzygnięcia decyzją z 16 listopada 1998 r. o pozwoleniu na wykonanie nadbudowy. Bogdan R. składa /w imieniu właściciela działki sąsiadującej z terenem inwestycji/ odwołania od obu decyzji, tj. pozwolenia na budowę z 16.11.1998 r., jak i umorzenia postępowania w sprawie samowoli budowlanej z 23.11.1998 r. W drugiej instancji jako pierwsze w kolejności zapada rozstrzygnięcie organu nadzoru budowlanego, gdzie decyzją z dnia 28 stycznia 1999 r. (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego uchyla decyzję umarzającą postępowanie i sprawę samowoli budowlanej i przekazuje do ponownego rozpatrzenia z zaleceniem merytorycznego załatwienia sprawy i wyjaśnienia kiedy inwestor rozpoczął roboty budowlane początkowo określane jako remont dachu z wykonaniem na nim konstrukcji wspornikowej do montażu reklam, jako że z licznych pism Bogdana R. wynikałoby, że były one realizowane zanim zostały zgłoszone do Urzędu Miejskiego w B.
Dnia 22 lutego 1999 r. Wojewoda P. na skutek odwołania Bogdana R. od decyzji o pozwoleniu na rozbudowę hotelu uchyla tę decyzję w całości i umarza postępowanie pierwszej instancji w sprawie pozwolenia na budowę z uwagi na ustalenie, że inwestor rozpoczął roboty budowlane zanim decyzja pozwalająca na budowę stała się ostateczna /w tym przypadku w siedem dni po wydaniu decyzji, tj. w "pierwszy poniedziałek po 16 listopada 1998 r."/.