Sprawa ze skargi na decyzję Izby Skarbowej w B. w przedmiocie odmowy umorzenia podatku od spadków i darowizn
Tezy

1. W związku z tym, że zgoda przewodniczącego jednostki samorządu terytorialnego na umorzenie podatku stanowiącego w całości dochód jednostki samorządowej, wyrażana jest w formie niezaskarżalnego postanowienia /art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2000 - Dz.U. nr 150 poz. 983 ze zm./, to podatnik ewentualne naruszenie art. 67 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ może podważyć wyłącznie przez zaskarżenie decyzji głównego organu decyzyjnego /np. urzędu skarbowego/.

2. Organ orzekający w sprawie zastosowania ulgi z art. 67 par. 1 Ordynacji podatkowej ma obowiązek dokładnego ustalenia sytuacji strony, a następnie oceny czy w konkretnej sprawie zachodzą okoliczności uzasadniające umorzenie zaległości podatkowej, zważywszy na tę sytuację i stanowisko organu samorządowego /art. 17 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2000/.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Leszka S. na decyzję Izby Skarbowej w B. z dnia 22 września 1999 r. (...) w przedmiocie odmowy umorzenia podatku od spadków i darowizn - uchyla zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie strona 1/2

W dniu 6 kwietnia 1999 r. Leszek S. zwrócił się do Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. z wnioskiem o umorzenie podatku od darowizny w kwocie 1.240,80 złotych wraz z odsetkami naliczonego ostateczną decyzją wymiarową z 4 grudnia 1998 r. Organ podatkowy wystąpił do Przewodniczącego Zarządu Miasta B. o zajęcie stanowiska w sprawie, po czym decyzją z 16 czerwca 1999 r. powołując się na art. 67 par. 1 i art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa oraz par. 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy "Ordynacja podatkowa", nie uwzględnił wniosku. Organ wskazał, że zgodnie z art. 17 par. 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2000, w zakresie podatków i opłat stanowiących dochody jednostek samorządu terytorialnego a pobieranych przez urząd skarbowy, urząd ten może odraczać, umarzać, rozkładać na raty lub zaniechać poboru podatku wyłącznie na wniosek lub za zgodą przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego. Podatek, o którego umorzenie wnosi skarżący jest podatkiem stanowiącym dochód gminy Białystok. Postanowieniem z dnia 4 czerwca 1999 r. Prezydent Miasta B. nie wyraził zgody na umorzenie podatku Leszka S. Stąd urząd skarbowy też wydał decyzję odmowną.

W odwołaniu od tej decyzji Leszek S. zarzucił jej naruszenie art. 67 par. 1 Ordynacji podatkowej oraz sprzeczność ustaleń organu z materiałem zebranym w sprawie podnosząc, że wykazał złą sytuacje rodzinna i materialną, co przyznał Prezydent Miasta B., a zatem niezasadnie uznano brak przesłanek do umorzenia podatku.

Decyzją z dnia 22 września 1999 r. Izba Skarbowa w B. orzekła o utrzymaniu w mocy decyzji pierwszoinstancyjnej. Izba Skarbowa podkreśliła, że stosowanie ulg w podatku od spadków i darowizn, stanowiącym dochód jednostek samorządu terytorialnego, zależy od zajętego w tej sprawie stanowiska przewodniczącego zarządu danej jednostki samorządu terytorialnego. W tej sprawie organ samorządu nie zgodził się na umorzenie podatku. Jego stanowisko jest wiążące dla organów podatkowych i dlatego nie uwzględniono prośby.

W wywiedzionej do NSA na tę decyzję skardze Leszek S. podtrzymał zarzut odwołania dodając, że jego sytuacja rodzinna uległa pogorszeniu z uwagi na zawisłą przed sądem sprawą o rozwód.

Izba Skarbowa w B. wniosła o oddalenie skargi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skardze nie można było odmówić słuszności. Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji nie wynika by organ podatkowy we własnym zakresie rozważał przesłanki umorzenia zaległości w podatku strony albowiem akcent jest położony na wiążącym, negatywnym stanowisku w tej kwestii Prezydenta Miasta B., który z racji zasilania przez podatek od spadków i darowizn budżetu gminy, jest organem współdziałającym z urzędem skarbowym przy podejmowaniu decyzji o umorzeniu takiej zaległości podatkowej. Organ podatkowy nie zauważa jednak, że zgoda przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego na umorzenie podatku stanowiącego w całości dochód jednostki samorządowej, wyrażana jest teraz w formie niezaskarżalnego postanowienia /art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2000 - Dz.U. nr 150 poz. 983 ze zm./ a zatem podatnik ewentualne naruszenie art. 67 par. 1 ordynacji podatkowej /precyzującego przesłanki umorzenia zaległości podatkowej/ może podważać wyłącznie poprzez zaskarżanie decyzji głównego organu decyzyjnego. Z uzasadnienia decyzji organu podatkowego ma zatem jasno wynikać rozważenie sytuacji strony w aspekcie przesłanek wynikających z art. 67 par. 1 ordynacji podatkowej. Podkreślić należy, że poprzedzająca ustawę o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2000 r. ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o finansowaniu gmin /Dz.U. nr 129 poz. 600 ze zm./ kwestię współdziałania organu samorządowego i urzędu skarbowego w zakresie przyznawania ulg w podatkach i opłatach stanowiących dochód gmin, a pobieranych przez urząd skarbowy, regulowała inaczej niż obecnie obowiązująca ustawa z 26 listopada 1998 r. Przepis art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. poprzez sformułowanie, że urząd skarbowy "udziela" wyżej opisanych ulg "wyłącznie na wniosek lub za zgodą zarządu gminy" nie pozostawiał wątpliwości co do związania urzędu skarbowego wolą organu samorządowego, z tym że strona miała wówczas możliwość zaskarżenia do Samorządowego Kolegium Odwoławczego wniosku lub zgody zarządu gminy wyrażonego w formie postanowienia /art. 10 ust. 2a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. w zw. z art. 209 par. 4 ustawy - Ordynacja podatkowa/. Obowiązująca od 1 stycznia 1999 r. ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2000 zamknęła podatnikowi możliwość zaskarżania postanowień organu samorządu /vide: art. 17 ust. 4 ustawy w brzmieniu "wniosek lub zgoda, o których mowa w art. 2 i 3, wydawane są w formie postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie"/ ale urzędowi skarbowemu poprzez sformułowanie "może" dała uprawnienie do przyznawania opisanych ulg /art. 17 ust. 2 ustawy w brzmieniu "w przypadkach pobieranych przez urząd skarbowy podatków i opłat stanowiących w całości dochód jednostek samorządu terytorialnego, urząd ten może odraczać, umarzać, rozkładać na raty lub zaniechać poboru podatków oraz zwalniać płatnika z obowiązku pobrania lub wpłaty podatku lub zaliczek na podatek, wyłącznie na wniosek lub za zgodą przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego/. Zdaniem Sądu, obowiązujący teraz tryb współdziałania urzędu skarbowego i organu samorządowego przy ocenie wniosku o umorzenie podatku stanowiącego dochód jednostek samorządu, należy odczytywać jako niemożność formalnego jedynie powołania się przez urząd skarbowy na związanie negatywnym w kwestii przyznania ulgi stanowiskiem organu samorządowego, gdyż to negatywne stanowisko może być wyłącznie jednym z elementów branych pod uwagę przy ocenie wniosku strony o zastosowanie ulgi.

Strona 1/2