Zainstalowanie krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych wymaga zgłoszenia organowi architektoniczno-budowlanemu z mocy art. 30 ust. 1 pkt 2 lit. "a" ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. 2000 nr 106 poz. 1126 ze zm./ w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 22 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane, ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych ustaw /Dz.U. nr 111 poz. 726/ która weszła w życie z dniem 24.12.1997 r.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Marzanny i Andrzeja K. na decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. z dnia 18 lipca 2001 r. (...) w przedmiocie nakazu rozbiórki samowolnie wykonanej kraty balkonowej - oddala skargę.
Decyzją z dnia 15 czerwca 2001 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego Powiatu G. w B. powołując się na art. 51 ust. 1 pkt 2 oraz 51 ust. 4 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. nakazał Andrzejowi i Marzannie K. zamieszkałym przy ul. W. 4/11 w B., aby w terminie do 31 sierpnia 2001 r. doprowadzili do stanu zgodnego z przepisami samowolnie zamontowane kraty balkonowe zewnętrzne, zabezpieczające ich lokal mieszkalny, poprzez zlikwidowanie w kratach prętów poziomych i skośnych. Organ ustalił, że ww. inwestorzy kraty balkonowe w swoim mieszkaniu zamontowali w 1998 r. nie zgłaszając powyższego faktu w organie architektoniczno-budowlanym. Konstrukcja krat tworzy układ drabinkowy umożliwiający dostęp osób niepowołanych do lokalu położonego na wyższej kondygnacji, a tym samym jest niezgodna z par. 300 ust. 1 Rozporządzenia MBiGB z dnia 12 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Stąd dla wyeliminowania nieprawidłowości nakazano wykonanie czynności opisanych w decyzji.
Odwołanie od powyższej decyzji wniosła Irena M. właścicielka lokalu mieszkalnego usytuowanego nad lokalem inwestorów, będąca inicjatorką postępowania administracyjnego w sprawie. Podtrzymała żądanie całkowitego demontażu krat, gdyż ich istnienie stanowiło bezpośrednią drogę dostania się do jej mieszkania przez włamywacza /włamywaczy/ i okradzenia mieszkania. Na powyższe dołączyła zaświadczenie komisariatu policji. Na wypadek niepodzielenia żądania likwidacji krat podniosła, że wyznaczony przez organ termin likwidacji skośnych i poziomych prętów krat jest zbyt długi, zważywszy, że instalacja całych krat zajęła sąsiadom około 2 dni. Dodała, że nigdy nie wyraziła sąsiadom zgody na instalację krat.
P. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w B. po rozpatrzeniu powyższego odwołania decyzją z dnia 18 lipca 2001 r. uchylił w całości decyzję pierwszoinstancyjną i orzekł całkowitą rozbiórkę wykonanych samowolnie krat balkonowych, powołując art. 51 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 ustawy Prawo budowlane. W uzasadnieniu swojej decyzji organ odwoławczy podkreślił, że roboty budowlane polegające na zamontowaniu krat w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej zamieszkania zbiorowego oraz obiektach zabytkowych, wymagają zgłoszenia zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 lit. "a" ustawy Prawo budowlane. Zgłoszenia należy dokonać stosownie do wskazań zawartych w art. 30 ust. 1a i 2 ustawy przed zamierzonym terminem rozpoczęcia robót budowlanych, a do wykonania robót można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia złożenia organ nie zgłosi sprzeciwu. Ponieważ sporne kraty zostały wykonane bez uprzedniego zgłoszenia, jedynym możliwym rozstrzygnięciem jest nakaz ich rozbiórki w celu likwidacji samowoli budowlanej.
Skargę do NSA na powyższą decyzję wywiedli inwestorzy. Podali, że otrzymali ustną zgodę administratora na zamontowanie krat a także ustne przyzwolenie na powyższe sąsiadki mieszkającej piętro wyżej. Powodem zamontowania krat była potrzeba zabezpieczenia mieszkania położonego na niskim parterze przez kradzieżami. Dodali, że są zgodni na likwidację układu drabinkowego krat stosownie do nakazu organu I instancji.