Decyzją z 7 czerwca 2002 r. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy utrzymał w mocy orzeczenie organu I instancji. W motywach rozstrzygnięcia podniósł, że zgodnie z par. 5 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 9 lipca 1996 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy /Dz.U. nr 86 poz. 394/ badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy, mogą być wykonywane przez laboratoria: Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy i Centralnego Instytutu Pracy, akredytowane zgodnie z przepisami o badaniach i certyfikacji, upoważnione przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Z protokołu pokontrolnego wynika, że podczas kontroli przedstawiono do wglądu wyniki badań natężenia oświetlenia elektrycznego wykonane we własnym zakresie. W myśl cytowanego przepisu nie mogą one być przedstawione Państwowemu Inspektorowi Sanitarnemu do oceny warunków pracy.
W skardze spółka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji, powołując się na argumenty przytoczone wcześniej w odwołaniu.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę za uzasadnioną.
Zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji /Dz.U. nr 55 poz. 251/, obowiązującej w dniu orzekania, stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne. Właściwi ministrowie, po odpowiednich opiniach lub wnioskach, mogą wprowadzić obowiązek stosowania Polskiej Normy, gdy dotyczy w szczególności ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa pracy i użytkowania, ochrony środowiska oraz wyrobów zamawianych przez organy państwowe. Stosowanie Polskich Norm jest również obowiązkowe, jeżeli normy zostaną powołane w ustawach /art. 19 ust. 2 i 3 cytowanej ustawy/.
NSA stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie skarżąca spółka przyznaje, że istnieje Polska Norma PN-80/Z-08052, Ochrona pracy. Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy. Klasyfikacja, wymieniająca jako jeden z czynników oświetlenie /natężenie, luminancja, olśnienie, kontrast, tętnienie strumienia/, ale norma nie jest wprowadzona do obowiązkowego stosowania. Do tej argumentacji nie odniósł się zupełnie organ II instancji - podkreślił NSA. Twierdzenie, że jest to norma nadal obowiązująca nie zostało poparte żadnym wywodem prawnym, a oparto je na informacji Głównego Inspektora Sanitarnego z 26 czerwca 2001 r. Taka informacja nie może być jednak podstawą prawną rozstrzygnięcia, o jakiej mowa w art. 107 par. 3 Kpa. Tego typu pisma informacyjne mogą bowiem być adresowane do aparatu podległego Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu, ale nie są i nie mogą być podstawą praw i obowiązków podmiotów stosunku administracyjnoprawnego. Rozstrzygnięcie musi być oparte na powszechnie obowiązujących źródłach prawa /art. 87 i nast. Konstytucji RP/, a nie na tzw. prawie urzędniczym.
Zdaniem NSA organy obu instancji z dużą niefrasobliwością podeszły do obowiązku stosowania Polskiej Normy. Wymieniają symbole norm /np. PN-84/E-02033 czy PN-80/Z-08052/, lecz nie ustalają, na jakiej podstawie zostały wprowadzone do obrotu prawnego i co jest ich przedmiotem. Gdyby te ustalenia były precyzyjne, być może można by - tak jak uczynił to organ II instancji - upatrywać podstawy prawnej do stosowania Polskiej Normy w par. 26 ust. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Nakaz oparty na cytowanym przepisie mógłby jednak zmierzać tylko do wykazania, czy skarżąca spółka w przynależnych do niej pomieszczeniach pracy stosuje oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami. Taki nakaz o wiele bardziej korelowałby z art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Inspekcji Sanitarnej /Dz.U. 1998 nr 90 poz. 575 ze zm./, z którego płynie upoważnienie do bieżącego nadzoru sanitarnego nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy niż z przywołanym w orzeczeniu I instancji art. 27 ust. 1 cytowanej ustawy odnoszącym się do stwierdzenia naruszeń. Z zaskarżonego orzeczenia nie wynika, że skarżąca spółka stosowała oświetlenie niezgodne z parametrami wynikającymi z obowiązującej Polskiej Normy.
Z tych wszystkich względów sąd uchylił obie decyzje, podjęte w tej sprawie.