1. Ogólne sformułowanie treści art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 26 marca 1975 r. - Prawo celne /Dz.U. nr 10 poz. 56/ oraz wydanych na tej podstawie przepisów wykonawczych stwarza możliwości zwolnienia od należności celnych bez względu na podstawę prawną ich wymierzenia, a więc również wówczas, gdy jest to związane z przekształceniem się odprawy celnej warunkowej w odprawę ostateczną. 2. Prowadząc postępowanie w sprawie zwolnienia od należności celnej, organ jest obowiązany dokonać wszechstronnej oceny okoliczności konkretnego przypadku na podstawie analizy całokształtu materiału dowodowego, a stanowisko wyrażone w decyzji uzasadnić w sposób wymagany przez przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Cezarego G. nad decyzję Głównego Urzędu Ceł z dnia 6 stycznia 1981 r. w przedmiocie należności celnych wywozowych za przedmiot odprawiony warunkowo i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz zgodnie z art. 208 Kpa zasądził od Głównego Urzędu Ceł zwrot kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
W dniu 10 września 1980 r. Urząd Celny w P. odprawił Cezaremu G. warunkowo w wywozie do Grecji aparat fotograficzny marki "Zenit", wystawiając dowód odprawy celnej warunkowej nr 058788 i ustalając termin powrotnego przywozu tegoż aparatu nadzień 1 października 1980 r. Przy powrocie do kraju Cezary G. złożył oświadczenie, że odprawiony aparat fotograficzny zmuszony był sprzedać w Jugosławii na pokrycie kosztów zakupu prądnicy, która uległa awarii w drodze powrotnej z Grecji, na dowód czego przedstawił rachunki na zakup prądnicy oraz za wykonaną usługę i przedłożył ubezpieczenie pojazdu w ruchu zagranicznym.
W dniu 15 listopada 1980 r. Urząd Celny w P. decyzją nr 1000-PC-453-2280/80 wymierzył Cezaremu G. należność celną w kwocie 6.400 zł z uwagi na niewywiązanie się z odprawy celnej warunkowej w części dotyczącej aparatu fotograficznego.
Od powyższej decyzji Cezary G. odwołał się do Głównego Urzędu Ceł, wnosząc o zwolnienie od obowiązku uiszczenia należności celnych w kwocie 6.500 zł, bądź o "nadzwyczajne złagodzenie kary" ze względu na to, że aparat fotograficzny zmuszony był sprzedać w Jugosławii na pokrycie kosztów zakupu prądnicy do samochodu marki "Wartburg", którym podróżował za granicą, a powstała w drodze powrotnej awaria uniemożliwiła mu powrót do kraju bez dokonania naprawy. Skarżący, podkreślając losowy charakter przypadku podał, że stacje obsługi nie posiadały w swoich magazynach prądnic typu "Wartburg", a sklep z częściami zamiennymi, gdzie dokonał zakupu prądnicy, nie uznawał książeczek międzynarodowej pomocy.
Główny Urząd Ceł decyzją z dnia 6 stycznia 1981 r., nr KC-II-453-2089/80 utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy, motywując to tym, że jest ona zgodna z obowiązującymi przepisami, a podane przez skarżącego okoliczności nie mają wpływu na wymiar należności celnych.
Decyzją Głównego Urzędu Ceł Cezary G. zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego, załączając rachunki za zakup prądnicy i za wykonaną usługę oraz ubezpieczenie w ruchu międzynarodowym pojazdu marki "Wartburg" i podkreślając, że aparat fotograficzny sprzedał nie dla korzyści osobistych, lecz w wyniku zaistniałej konieczności, nie miał bowiem wówczas innej możliwości zakupu prądnicy. O fakcie tym zawiadomił natychmiast przy przekroczeniu granicy funkcjonariusza urzędu celnego, przy czym wszystkie pozostałe odprawione warunkowo przedmioty przywiózł z powrotem do kraju. Na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym skarżący ponadto przedstawił do wglądu rachunek nr 352/80 z dnia 9 grudnia 1980 r., wystawiony przez Polski Związek Motorowy za wykorzystane listy kredytowe Międzynarodowej Pomocy Samochodowej na opłacenie naprawy samochodu marki "Wartburg" w kwocie 412 dinarów, tj. 1.428 zł na potwierdzenie, że rachunek wystawiony przez firmę jugosłowiańską w mieście Leskovac został uznany w kraju, co zdaniem skarżącego ma świadczyć o tym, że prawdą jest, iż dinary uzyskane ze sprzedaży aparatu fotograficznego marki "Zenit" zużył na zakup prądnicy i naprawę samochodu. W związku z powyższym skarżący wniósł o anulowanie nałożonej na niego należności celnej, ewentualnie o ograniczenie jej do wysokości cła przysługującego przy wywozie aparatu fotograficznego marki "Zenit", bez powiększania o 50 procent krajowej wartości towaru oraz o karę za zwłokę, ponieważ - jak podkreślił - niewywiązanie się z obowiązku przywiezienia tego aparatu z powrotem do kraju nastąpiło z przyczyn losowych, przez niego nie zawinionych. W odpowiedzi na skargę Główny Urząd Ceł wniósł o oddalenie skargi i utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji, jako zgodne j z obowiązującymi przepisami. Na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym pełnomocnik Głównego Urzędu Ceł przedstawił szczegółową analizę stanu faktycznego i prawnego sprawy, kończąc swą wypowiedź stwierdzeniem, że zaskarżona decyzja zgodna jest z przepisami o odprawie celnej warunkowej, jednakże z materiałów sprawy nie wynika, że organy administracji celnej rozważały sprawę pod kątem możliwości zwolnienia od cła na zasadzie art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 26 marca 1975 r. - Prawo celne /Dz.U. nr 10 poz. 56/ oraz przepisów wykonawczych wydanych na jego podstawie - z uwagi na szczególny charakter przypadku Cezarego G. Pełnomocnik Głównego Urzędu Ceł, podkreślając zarówno interes społeczny, jak i interes obywatela na tle omawianego przypadku oświadczył, że rozstrzygnięcie tej sprawy pozostawia uznaniu Sądu.