Skarga Kazimierza i Heleny małżonków O. na decyzję Wojewody Łomżyńskiego w przedmiocie przekazania do depozytu sądowego kwoty odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz zgodnie z art. 208 Kpa zasądził od Wojewody Łomżyńskiego zwrot kosztów postępowania na rzecz skarżących.
Tezy

1. Brak księgi wieczystej lub zbioru dokumentów dla wywłaszczanej nieruchomości, w związku z którym nie został spełniony warunek z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /t.j. Dz.U. 1974 nr 10 poz. 64 ze zm./, nie daje organowi administracji podstaw do pozbawienia osób trzecich, na rzecz których ustanowione zostały prawa rzeczowe ograniczone lub inne prawa obciążające wywłaszczaną nieruchomość, uprawnień wynikających z tego przepisu. 2. Rozpoznając sprawę objętą hipotezą z art. 27 ust. 1 cytowanej ustawy, organ administracji jest obowiązany rozpatrzyć wszystkie okoliczności niezbędne dla ustalenia, czy do depozytu sądowego należy przekazać całość sumy odszkodowania, czy tylko jej część niezbędną dla zabezpieczenia praw osób trzecich. 3. Organ administracji państwowej rozstrzygający w kwestii złożenia do depozytu sądowego całości lub tylko części sumy odszkodowania przypadającego właścicielowi wywłaszczanej nieruchomości obciążonej na rzecz osób trzecich ograniczonymi prawami rzeczowymi lub innymi prawami o podobnej treści, powinien kierować się przesłankami wypływającymi z zasady słusznych interesów stron /art. 7 Kpa/, to jest mieć na względzie zarówno zabezpieczenia interesu osoby, na rzecz której nieruchomość została obciążona tymi prawami, jak i interes właściciela nieruchomości.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Kazimierza i Heleny małżonków O. na decyzję Wojewody Łomżyńskiego z dnia 8 stycznia 1981 r. w przedmiocie przekazania do depozytu sądowego kwoty odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz zgodnie z art. 208 Kpa zasądził od Wojewody Łomżyńskiego zwrot kosztów postępowania na rzecz skarżących.

Uzasadnienie strona 1/3

Na wniosek Zarządu Gospodarki Terenami w W.M. z dnia 23 października 1980 r. Naczelnik Miasta i Gminy w W.M., decyzją z dnia 24 listopada 1980 r., nr ZGT 8221/41/80, orzekł:

1/ wywłaszczenie na rzecz Skarbu Państwa zabudowanej nieruchomości o powierzchni 453 m2 położonej w W.M. przy ul. D., oznaczonej na wyrysie geodezyjnym jako nr 438/1, nie mającej założonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów, stanowiącej własność Kazimierza i Heleny małżonków O., z przeznaczeniem tej nieruchomości pod budowę budynku wielorodzinnego spółdzielczego;

2/ za wywłaszczoną nieruchomość ustalił na rzecz Kazimierza i Heleny małżonków O. odszkodowanie w wysokości 162.549 zł;

3/ przekazanie z przyznanego odszkodowania - za zgodą właścicieli - kwoty 22.724 zł dla Spółdzielni Mieszkaniowej w W.M. na poczet wkładu na lokal zamienny dla Marianny M., która zamieszkiwała w budynku objętym wywłaszczeniem, pozostałej zaś kwoty, tj. 139.825 zł - do Banku Spółdzielczego w W.M. na książeczkę terminową z zastrzeżeniem wypłaty za zezwoleniem Naczelnika Miasta i Gminy;

4/ wypłata odszkodowania Kazimierzowi i Helenie małżonkom O., miała nastąpić za zezwoleniem Naczelnika Miasta i Gminy z chwilą, gdy decyzja stanie się ostateczna,

5/ Filomena J., mająca dożywocie na wywłaszczonej nieruchomości w postaci "wydzielenia pomieszczenia na zamieszkanie i jedzenia przy wspólnym stole", może dochodzić roszczeń w stosunku do Kazimierza i Heleny małżonków O. przed sądem powszechnym;

6/ wydanie nieruchomości nastąpi z chwilą, gdy decyzja stanie się ostateczna.

W uzasadnieniu tej decyzji podano m.in., że Kazimierz O. ma również akt własności ziemi i z dnia 4 czerwca 1973 r. wydany przez Wydział Rolnictwa i Leśnictwa b. PPRN w W.M. na grunt o powierzchni 7.955 ha, na którym również ciąży prawo dożywocia na rzecz Filomeny O. /obecnie J./ w postaci wydzielenia pomieszczenia na zamieszkanie i jedzenie przy wspólnym stole. Wywłaszczenie działki o powierzchni 453 m2 nie spowoduje zatem utraty posiadanych praw przez Filomenę J., gdyż może ona dochodzić na drodze cywilnoprawnej przeniesienia tych praw na pozostałą część majątku Kazimierza O.

Od powyższej decyzji odwołała się do Wojewody Łomżyńskiego Filomena J., wnosząc o uchylenie lub zmianę pkt 3 zaskarżonej decyzji i przekazanie do ponownego rozpoznania lub o przekazanie odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość w kwocie 139.825 zł do depozytu sądowego. Skarżąca podała, że ze względu na nieprzyjazne stosunki, jakie wytworzyły się między nią a Kazimierzem i Heleną małżonkami O., nie będzie mogła korzystać z dożywocia, zamierza więc wystąpić na drogę sądową z żądaniem zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa, obawia się więc, że w wypadku wypłacenia kwoty odszkodowania na rzecz Kazimierza i Heleny małżonków O. mogłaby mieć trudności z wyegzekwowaniem przypadających jej należności.

Wojewoda Łomżyński decyzją z dnia 8 stycznia 1981 r., nr GT.III-8221-4-37/80 uchylił przedstawione wyżej pkt 4 i 5 zaskarżonej decyzji, a jej pkt 3 zmienił w ten sposób, że kwotę odszkodowania przewidzianą do wypłaty dla Kazimierza i Heleny małżonków O. w wysokości 139.825 zł przekazał do depozytu sądowego, w pozostałej zaś części decyzję tę utrzymał w mocy. W uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego podano m.in., że zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /t.j. Dz.U. 1974 nr 10 poz. 64 ze zm./ odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości obciążonej prawem rzeczowym, a "do takich niewątpliwie należy zaliczyć prawo dożywocia", może być wypłacone do rąk właściciela nieruchomości tylko za zgodą osoby, której prawo to przysługuje. W razie braku takiej zgody odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość należy złożyć do depozytu sądowego w celu podziału tej sumy pomiędzy osoby uprawnione. Wywłaszczona działka nr 438/1, stanowiąca własność Kazimierza i Heleny małżonków O., obciążona jest prawem dożywocia na rzecz Filomeny J., która nie zgodziła się na wypłatę do rąk właścicieli całego odszkodowania, dlatego też[ odszkodowanie to należało wpłacić do depozytu sądowego, korygując odpowiednio zaskarżoną decyzję organu administracji państwowej I instancji.

Strona 1/3