Nie jest dopuszczalnym, by organ administracyjny prowadzący postępowanie administracyjne w określonym zakresie dokonywał oceny i mocy dowodowej dokumentów wchodzących w skład materiału dowodowego sprawy w trybie poza procesowym tj. poza prowadzonym przez ten organ postępowaniem administracyjnym i przyjmował, że nie mają one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Takiej analizy materiału dowodowego organ winien dokonać zgodnie z art. 77 par. 1 i art. 80 Kpa w prowadzonym postępowaniu administracyjnym i wynik tej analizy łącznie z oceną zebranych dowodów przedstawić w uzasadnieniu decyzji, która kończy postępowanie administracyjne w danej instancji.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Włodzimierz Ryms, Sędziowie NSA Izabella Kulig-Maciszewska, Zbigniew Rausz /spr./, Protokolant Agnieszka Kwiatkowska, po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2004 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 5 marca 2004 r. sygn. akt 2/I SA 2203/02 w sprawie ze skargi Sabiny J. i Andrzeja J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 21 czerwca 2002 r. (...) w przedmiocie opłaty adiacenckiej oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 5 marca 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, po rozpoznaniu skargi Sabiny J. i Andrzeja J., uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 21 czerwca 2002 r. (...), która utrzymała w mocy decyzję Zarządu Miasta O. z dnia 7 lutego 2002 r. (...) wydaną w sprawie opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości na skutek jej podziału, zobowiązującą do jej uiszczenia Sabinę J. oraz Andrzeja J.
Jak podał Sąd w uzasadnieniu wyroku ostateczną decyzją z dnia 9 listopada 1999 r., (...) wydaną przez Zastępcę Naczelnika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta w O. działającego z upoważnienia Prezydenta Miasta, zatwierdzony został podział nieruchomości położonej w O., oznaczonej jako działki 1/14, 1/87, 1/89 w obrębie ewidencyjnym nr 160. Działki te zostały podzielone na 28 nowych działek. W uzasadnieniu decyzji Zarządu Miasta O. z dnia 7 lutego 2002 r. stwierdzono, iż niewątpliwym jest, że wartość nieruchomości wzrosła ze względu na jej podział. Organ I instancji powołał się na operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego. Organ I instancji wskazał, że wartość nieruchomości przed podziałem została określona na 833.265 zł, wskutek podziału wartość ta wzrosła do 873.739 zł. Różnica wartości nieruchomości wynosiła więc 40.474 zł. Od tej kwoty organ ustalił opłatę adiacencką, która zgodnie z uchwałą (...) Rady Miasta O. wynosiła 30% wzrostu wartości nieruchomości z tytułu zatwierdzenia jej podziału. Wskutek tego organ ustalił opłatę adiacencką w kwocie 12.142,20 zł. Jako podstawę prawną wydanej decyzji przytoczono art. 98 ust. 4 oraz art. 146 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /t.j. Dz.U. 2000 nr 46 poz. 543 ze zm./
Od powyższej decyzji Zarządu Miasta O. z dnia 7 lutego 2002 r. wnieśli odwołanie Sabina J. i Andrzej J., zarzucając naruszenie procedury administracyjnej, poprzez ograniczenie prawa strony przejawiające się w braku możliwości zapoznania się ze sporządzonym operatem szacunkowym, co w konsekwencji uniemożliwiło odniesienie się do ustalonej tam wartości gruntów. Podniesiono także, że podział nieruchomości nie wpłynął na zwiększenie jej wartości.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. decyzją z dnia 21 czerwca 2002 r. utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Kolegium w uzasadnieniu decyzji wskazało, że zgodnie z art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami Zarząd Miasta O. miał prawo decyzją ustalić opłatę adiacencką we wskazanej wysokości. Wzrost wartości nieruchomości został ustalony na podstawie opinii rzeczoznawców, która to opinia, w ocenie organu odwoławczego była rzetelna i sporządzona zgodnie z przepisami. Organ II instancji podniósł również, odnosząc się do zarzutu naruszenia procedury administracyjnej, że organ administracji I instancji nie miał obowiązku doręczania stronom postępowania kserokopii operatu szacunkowego.