Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Alicja Plucińska-Filipowicz /spr./, Sędziowie NSA Zygmunt Niewiadomski, Janina Antosiewicz, Protokolant Agnieszka Kwiatkowska, po rozpoznaniu w dniu 16 września 2004r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej H. Z. i J. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 stycznia 2004r. sygn. akt 7/IV SA 2187/02 + 3047-3051/02 + 1133-1139/03 w sprawie ze skargi M. i J. M., R. S., P. H., R. i Z. O., M. i J. P., B. K.-S., B. S. oraz Gminy L. na decyzje Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [x] kwietnia 2002 r. Nr [...] oraz z dnia [y] kwietnia 2002r. Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie 2. zasądza od M. i J. M., R. S., P. H., R. i Z. O., M. i J. P., B. K.-S., B. S. oraz Gminy L. na rzecz H. Z i J. Z. kwotę 300 zł (trzysta) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzje Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [x] kwietnia 2002 r. oraz z dnia [y] kwietnia 2002 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.
W uzasadnieniu wyroku podano, co następuje:
Decyzją z dnia [x] kwietnia 2002 r. po rozpatrzeniu odwołania Zarządu Miasta i Gminy L. oraz M. i J. M., została utrzymana w mocy decyzja Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] lutego 2002 r. umarzająca postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w S. z dnia [...] czerwca 1995 r. ze względu na to, iż kwestionowana w postępowaniu nieważnościowym decyzja została uchylona decyzją Starosty U. z dnia [...] marca 2001 r. podjętą na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane a więc postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę stało się bezprzedmiotowe, co skutkuje umorzeniem postępowania na podstawie art. 105 ( 1 kpa.
Decyzją z dnia [y] kwietnia 2002 r. natomiast po rozpoznaniu odwołania Zarządu Miasta i Gminy L. oraz J. M. została utrzymana w mocy decyzja Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] marca 2002 r. odmawiająca stwierdzenia nieważności decyzji Starosty U. z dnia [...] marca 2001 r. ze względu na to, iż w trakcie realizacji inwestycji ustalono, że inwestor w sposób istotny, bez uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia, odstąpił od warunków określonych w pozwoleniu na budowę, zaś w postępowaniu nieważnościowym organy obu instancji nie dopatrzyły się żadnych okoliczności wymienionych w art. 156 ( 1 kpa.
Skargi na decyzje Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego wnieśli M. i J. M., R. S., R. i Z. O., M. i J. P., B. K.-S. oraz B. S., przy czym treść uzasadnienia skargi "wskazuje jednak na to, iż faktyczną intencją skarżących było spowodowanie egzekwowania tytułu wykonawczego wystawionego w dniu 04.05.1999 r. przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w U., w którym zobowiązano inwestorkę do doprowadzenia realizowanego budynku usługowo-mieszkalnego do stanu zgodnego z zatwierdzonym projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę, poprzez rozebranie wykonanych schodów oraz posadzki w bramie przejazdowej budynku, a tym samym wykonanie przejazdu z poziomu chodnika od strony ul. [...] do zapleczy sklepowych na tyłach pozostałych budynków. Skarga nie zawiera żadnych merytorycznych zarzutów dotyczących skarżonych decyzji."
Skargę wniósł także Zarząd Miasta i Gminy L. podnosząc, iż decyzja o pozwoleniu na budowę z dnia [...] czerwca 1995 r. była wydana z rażącym naruszeniem prawa z tego względu, iż inwestor nie posiadał prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, do czego nie ustosunkowały się organy w postępowaniu nieważnościowym.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał skargi za uzasadnione, podkreślając, iż na organach spoczywa obowiązek wyjaśnienia, "czy kontrolowana decyzja o pozwoleniu na budowę jest dotknięta jedną z wad określonych w art. 156 ( 1 kpa i obowiązek ten wyprzedza ocenę czy decyzja winna być uchylona w trybie art. 36a ust. 2 prawa budowlanego. W takiej sytuacji nawet gdyby zachodziła przesłanka z art. 36a ust. 2 prawa budowlanego, w pierwszej kolejności należałoby kontynuować lub wszcząć z urzędu postępowanie nieważnościowe", z tej przyczyny, iż w aktach sprawy znajdują się materiały /informacje/ wskazujące na podnoszoną kwestię braku po stronie inwestora prawa do dysponowania nieruchomością.