Decyzja przyznająca równoważnik pieniężny ma charakter decyzji konstytutywnej i utrata przyznanego nią świadczenia musi nastąpić również w tej samej formie, czyli w drodze decyzji konstytutywnej orzekającej o utracie czy cofnięciu nabytych praw inną decyzją.
Jeżeli funkcjonariusz utracił uprawnienia do równoważnika pieniężnego, to decyzja orzekająca o utracie tego uprawnienia powoduje, że decyzja przyznająca poprzednio funkcjonariuszowi to uprawnienie, przestaje wywoływać skutki prawne.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu przy udziale na rozprawie sprawy ze skargi Jarosława R. na decyzję Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 31 styczna 2001 r., (...) w przedmiocie równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego
1/ uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną przez nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji,
2/ zasądza na rzecz skarżącego Jarosława R. od Komendanta Głównego Straży Granicznej kwotę (...) tytułem zwrotu wpisu od skargi.
Skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 31 lipca 2001 r., I SA 395/00 wystąpił na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ o rozpoznanie przez skład siedmiu sędziów NSA sprawy ze skargi Jarosława R. na decyzję Komendanta Głównego Straży Granicznej z uwagi na występujące w sprawie istotne wątpliwości prawne. Wątpliwości te dotyczą znaczenia prawnego zarządzeń Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, które wskazane zostały jako podstawa prawna decyzji, a także sposobu rozstrzygnięcia o utracie uprawnień przez funkcjonariusza do równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego przyznanego decyzję ostateczną.
Jarosław R. decyzją (...) z dnia 21 listopada 1997 r. wydaną przez Komendanta Morskiego Oddziału Straży Granicznej na podstawie par. 5 pkt 1 i 2 zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 września 1997 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania funkcjonariuszom Straży Granicznej równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego i równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego oraz szczegółowych zasad ich zwracania /M.P. nr 76 poz. 712/ otrzymał równoważnik pieniężny za brak lokalu mieszkalnego. Podstawę do przyznania równoważnika stanowiło "oświadczenie mieszkaniowe" Jarosława R. z dnia 7 listopada 1997 r. w którym wskazał, że czas dojazdu z K-a tj. miejsca zamieszkania do K., tj. miejsca pełnienia służby, publicznymi środkami transportu przekracza w obie strony dwie godziny.
W dniu 10 listopada 1999 r. Jarosław R. został zawiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia uprawnień do równoważnika za brak lokalu mieszkalnego. Następnie Komendant Morskiego Oddziału Straży Granicznej decyzją (...) z dnia 22 listopada 1999 r. wydaną na podstawie par. 9 w związku z par. 5 pkt 1 i par. 8 pkt 3 powołanego wyżej zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 września 1997 r. odmówił Jarosławowi R. przyznania równoważnika za brak lokalu mieszkalnego. Komendant Morskiego Oddziału Straży Granicznej podał, że Jarosław R. funkcjonariusz w służbie stałej zamieszkuje w K-a, a pełni służbę w K. Uprawnienie do równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego powstaje wtedy, jeżeli funkcjonariusz lub członkowie rodziny nie posiadają lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby lub w miejscowości pobliskiej - art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej /Dz.U. nr 78 poz. 462/. Przepis par. 2 zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 września 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludniania lokali oraz tymczasowych kwater przeznaczonych dla funkcjonariuszy Straży Granicznej definiuje pojęcie miejscowości pobliskiej wskazując, że jest to miejscowość, do której czas dojazdu publicznymi środkami transportu przewidziany w rozkładzie jazdy łącznie z przesiadkami nie przekracza w obie strony dwóch godzin, licząc od stacji najbliższej miejsca pełnienia służby do stacji najbliższej miejsca zamieszkania. Miejscowość K-a. jest miejscowością pobliską w stosunku do K., dlatego też zasadna jest odmowa przyznania Jarosławowi R. równoważnika za brak lokalu mieszkalnego.