Nabywca spadku od spadkobiercy poprzedniego właściciela nieruchomości, któremu odmówiono przyznania własności czasowej do gruntu na podstawie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy /Dz.U. nr 50 poz. 279/, jest stroną w rozumieniu art. 28 Kpa w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej przyznania własności czasowej.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu przy udziale (...) na rozprawie sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa Obsługi Cudzoziemców "D." w W. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia 13 września 2001 r. (...) w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej w m.st. Warszawy (...) z dnia 29 stycznia 1953 r. - uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję tego organu z dnia 23 marca 2001 r., (...).
Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2003 r. skład orzekający wystąpił na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, o rozpoznanie przez skład siedmiu sędziów sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa Obsługi Cudzoziemców "D." w W. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia 13 września 2001 r. o odmowie wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego o odmowie ustanowienia własności czasowej do gruntu, z uwagi na istotne wątpliwości prawne. Wątpliwości te dotyczą tego, czy nabywcy udziału spadkowego przysługują prawa strony w tym postępowaniu.
Przedsiębiorstwo Obsługi Cudzoziemców "D." w W., w dniu 18 marca 1997 r. złożyło do Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast wniosek o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 29 stycznia 1953 r., (...), odmawiającego dotychczasowemu właścicielowi L. J. D. przyznania prawa własności czasowej do nieruchomości położonej w W. przy ul. W. 7, nr hip. 7424. Wnioskodawca powołał się na następstwo prawne wynikające z umowy cywilnoprawnej zawartej między spadkobiercą Ludwika D., Ryszardom H. a wnioskodawcą, dotyczącej sprzedaży spadku, w skład którego wchodzą prawa i roszczenia do nieruchomości położonej w W. przy ul. W. 7.
Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia 23 marca 2001 r., (...) odmówił wszczęcia postępowania z wniosku Przedsiębiorstwa w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 29 stycznia 1953 r., którą to decyzję utrzymał w mocy po ponownym rozpoznaniu sprawy decyzją z dnia 13 września 2001 r., (...).
W uzasadnieniach decyzji wydanych w tej sprawie, Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, nie kwestionując przejścia spadku po Ludwiku D. na skarżące Przedsiębiorstwo, co do opisanej w akcie notarialnym nieruchomości warszawskiej, uznał jednak, że Przedsiębiorstwo to nie ma przymiotu strony w zakresie składania wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji /orzeczenia administracyjnego/. Stanowisko swoje Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast uzasadnił tym, że Przedsiębiorstwo nabyło w formie aktu notarialnego jedynie roszczenie w stosunku do nieruchomości warszawskiej, wynikające z art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy /Dz.U. nr 50 poz. 279/, które już zostało rozstrzygnięte orzeczeniem Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 29 stycznia 1953 r. Natomiast tą umową, zawartą dnia 26 lutego 1997 r., nie było możliwe zbycie statusu strony dla potrzeb postępowania nadzorczego, gdyż żądanie dokonania oceny legalności decyzji administracyjnej jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia i nie ma charakteru majątkowego. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast powołał w tym przedmiocie przepis art. 30 par. 4 Kpa, w myśl którego zbycie praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie śmierci strony w toku postępowania administracyjnego skutkuje, że na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni. Zdaniem organu, w świetle tego przepisu, przekształcenie podmiotowe dopuszczalne jest tylko w toku postępowania administracyjnego. W postępowaniu nadzorczym organ dokonuje kontroli legalności decyzji administracyjnej, a nie prawa własności. Skoro spadek po byłym właścicielu przeszedł na Ryszarda H., to tylko on jako spadkobierca może być stroną - w rozumieniu art. 28 Kpa - w sprawie o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 29 stycznia 1953 r., gdyż tylko jego interesu prawnego dotyczyło to postępowanie, a zatem tylko spadkobierca w takim przypadku może żądać wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności orzeczenia z dnia 29 stycznia 1953 r.