W zaskarżonej decyzji organ powołał się na uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1992 r., III AZP 4/92 /OSNC 1992 z. 12 poz. 211/, w której wyjaśniono, że jeżeli obrót nieruchomościami poprzedzony był wydaniem decyzji administracyjnej, a decyzja dotknięta jest wadą wymienioną w art. 156 par. 1 Kpa, zbycie nieruchomości na rzecz osoby trzeciej chronionej rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych, stanowi przeszkodę do stwierdzenia nieważności decyzji. W związku z tym należy stwierdzić, że podniesiony w skardze wniesionej przez Antoninę G. zarzut, że dla nieruchomości, obejmującej zbywane lokale, w chwili ich zbycia nie była prowadzona księga wieczysta, nie jest zgodny z rzeczywistością. Nie było istotnie księgi wieczystej w dacie sprzedaży lokalu nr 1, co wynika z aktu notarialnego z dnia 9 lipca 1997 r. (...), natomiast przy sprzedaży lokalu nr 4 w dniu 2 października 1997 r., dla nieruchomości obejmującej ten lokal, była prowadzona księga wieczysta KW nr 48267 (...).
Jak wiadomo, według art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali /Dz.U. 2000 nr 80 poz. 46 ze zm./ do powstania odrębnej własności lokalu niezbędny jest wpis do księgi wieczystej. Artykuł 27 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. 2000 nr 46 poz. 543 ze zm./ wymaga wpisu do księgi wieczystej w przypadku oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste i przeniesienia tego prawa w drodze umowy. Dotyczy to oczywiście także oddania w użytkowanie wieczyste ułamkowej części nieruchomości. Są to tzw. wpisy konstytutywne, decydujące nie tylko o nabyciu ale i powstaniu określonego prawa /w tej sprawie, ułamkowej części prawa użytkowania wieczystego do gruntu i odrębnej własności lokali nr 1 i nr 4/. Z akt nie wynika, czy wspomniane wpisy zostały dokonane, a w konsekwencji, czy nabywcy lokali stali się ich właścicielami. Może to mieć istotne znaczenie w zakresie oceny istnienia nieodwracalnych skutków prawnych.
W aktach notarialnych obejmujących zbycie zarówno lokalu nr 4, jak i lokalu nr 1 zawarte są wnioski o dokonanie w istniejącej lub założonej księdze wieczystej odpowiednich wpisów dotyczących własności lokali i udziału w prawie wieczystego użytkowania gruntu. Są to akty sporządzone w 1997 r. Akt notarialny zawierający tego rodzaju wnioski podlega zaś przesłaniu właściwemu sądowi wieczystoksięgowemu w terminie trzech dni od daty sporządzenia aktu /art. 92 par. 4 prawa o notariacie/. Według art. 29 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece /Dz.U. nr 19 poz. 147 ze zm./ wpis ma moc wsteczną od daty złożenia wniosku, z tym że o skutku tym można mówić po dokonaniu wpisu. Oznacza to, że datą nabycia lokali i udziału w prawie wieczystego użytkowania gruntu jest data złożenia wniosku o wpis /por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2002 r., III CZP 29/02 - OSNC 2003 z. 6 poz. 76/. Nie byłoby więc podstaw do kwestionowania, że w dacie wydania zaskarżonej decyzji istniało już skuteczne nabycie własności lokali nr 1 i nr 4 wraz z udziałami w prawie wieczystego użytkowania gruntu, gdyby dokonano ustalenia, że wnioskowane w powołanych aktach notarialnych wpisy w urządzonych dla nabytych lokali księgach wieczystych zostały dokonane. Takiego ustalenia nie dokonano jednak w tej sprawie, co wyklucza nawet wstępną ocenę w zakresie istnienia lub nieistnienia nieodwracalnych skutków prawnych.
W każdym razie budzi zastrzeżenia powoływanie się przez organ na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1992 r. i ochronę nabywcy z tytułu rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, w sytuacji gdy w dacie zawierania umowy sprzedaży lokalu nr 1 /akt notarialny z dnia 9 lipca 1997 r., (...)/, dla nieruchomości nie była prowadzona księga wieczysta.
Z przytoczonych wyżej względów należało dojść do wniosku, że organ nie zebrał i nie rozpatrzył istotnych dla załatwienia sprawy materiałów dowodowych, a tym samym nie zostały wyjaśnione istotne okoliczności sprawy, co stanowi naruszenie przepisów o postępowaniu administracyjnym, art. 7, art. 77 par. 1 i art. 107 par. 1 i 3 Kpa, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy. W takim przypadku zbędne, a nawet niedopuszczalne byłoby, odnoszenie się przez sąd administracyjny do oceny, czy i w jakim zakresie kwestionowana decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne, czy też formułowanie ogólnych ocen prawnych dotyczących tego, jak należy rozumieć nieodwracalne skutki prawne, o których mowa w art. 156 par. 2 Kpa, ponieważ ocena w tym zakresie może być dokonywana na podstawie pełnych ustaleń w sprawie.
W tym stanie rzeczy na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o NSA skargi należało uwzględnić i orzec jak w pkt 1 sentencji wyroku.
O zwrocie kosztów postępowania na rzecz skarżących w łącznej kwocie 730 zł Sąd orzekł jak w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 55 ust. 1 ustawy o NSA.