skarg Antoniny G., na której miejsce wstąpili jej spadkobiercy Karin W., Brigitte Toni Giseli M. i Klausa Michaela G. oraz Gminy K. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji
Uzasadnienie strona 2/5

Skargę na ostateczną decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia 14 października 1999 r. wniosła również Gmina K., w której domagała się ich uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Skarżąca Gmina zarzuciła naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, a zwłaszcza: art. 77 - poprzez nie wyjaśnienie wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności, art. 78 - poprzez nie uwzględnienie dowodów wskazanych przez stronę, oraz art. 107 par. 4 poprzez nie wskazanie faktów i dowodów, na których oparto rozstrzygnięcie. Gmina K. kwestionowała również legitymację i interes prawny Antoniny G. oraz brak ustaleń, czy jej poprzedniczka Małgorzata R. nie utraciła własności na podstawie przepisów dekretu z dnia 15 listopada 1946 r.

Skład orzekający postanowieniem z dnia 13 lutego 2003 r. wystąpił do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozpoznanie sprawy przez skład siedmiu sędziów z uwagi na występujące w sprawie istotne wątpliwości prawne. Zdaniem składu orzekającego, istotna wątpliwość prawna sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy zawarcie przez gminę umowy przenoszącej własność lokalu mieszkalnego na najemcę tego lokalu z jednoczesnym oddaniem w użytkowanie wieczyste ułamkowej części gruntu ogranicza zakres rozstrzygnięcia sprawy o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, dotyczącej ustanowienia przymusowego zarządu państwowego nad nieruchomością stanowiącą pensjonat, do stwierdzenia, że decyzja ta w części dotyczącej lokalu mieszkalnego wraz z przysługującym udziałem w użytkowaniu wieczystym gruntu została wydana z naruszeniem prawa /art. 156 par. 2 Kpa/, bowiem nastąpiły nieodwracalne skutki prawne. Obszerne uzasadnienie postanowienia z dnia 13 lutego 2003 r. zawiera przytoczenie dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącego nieodwracalnych skutków prawnych w rozumieniu art. 156 par. 2 Kpa. Zdaniem składu orzekającego nadal jednak nasuwają się wątpliwości co do tego jakie skutki decyzji można uznać za nieodwracalne, pociągające za sobą konieczność ograniczenia się do stwierdzenia, że decyzja została wydana z naruszeniem prawa.

W toku postępowania sądowego zmarła Antonina G., a w jej miejsce wstąpili jej spadkobiercy Karin W., Brigitte M. i Klaus Michael G.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów zważył, co następuje:

Niezależnie od zarzutów podniesionych w skargach, konieczne jest w tej sprawie odniesienie się do samej istoty postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej. To nadzwyczajne postępowanie, którego przedmiotem jest ocena, czy decyzja administracyjna kończąca postępowanie w sprawie dotknięta jest jedną z wad określonych w art. 156 par. 1 Kpa, której wystąpienie powoduje stwierdzenie jej nieważności ze skutkiem ex tunc, może być wszczęte na żądanie strony lub z urzędu /art. 157 par. 2 Kpa/. W każdym jednak razie, niezależnie od tego z czyjej inicjatywy postępowanie takie zostało wszczęte, podstawowe znaczenie ma określenie stron tego postępowania. Nie ulega bowiem wątpliwości, że także to postępowanie, jak każde z jurysdykcyjnych postępowań administracyjnych, toczy się i może być zakończone wydaniem decyzji, jeżeli wiadomo, kto jest stroną tego postępowania w rozumieniu art. 28 Kpa. W przypadku postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczynanego na żądanie strony ma to dodatkowe znaczenie, gdyż już na skutek wystąpienia z żądaniem wszczęcia postępowania, powstaje kwestia oceny, czy osoba żądająca wszczęcia takiego postępowania jest stroną legitymowaną do wystąpienia z takim żądaniem.

Strona 2/5