Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Mirosława Rozbicka-Ostrowska Sędziowie: Sędzia WSA Bogumiła Kalinowska Sędzia WSA Tomasz Świetlikowski (sprawozdawca) po rozpoznaniu w Wydziale IV na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 8 lutego 2022 r. sprawy ze skargi W. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego I. uchyla w całości zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. na rzecz strony skarżącej kwotę 480 (słownie: czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Przystępując do rozstrzygania Sąd przyjął stan faktyczny i prawny sprawy jn.
Skarżący wniósł o przyznanie mu świadczenia pielęgnacyjnego w związku z rezygnacją (niepodejmowaniem) zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawną w stopniu znacznym żoną.
Wydaną z upoważnienia Wójta Gminy M. decyzją odmówiono skarżącemu przyznania wnioskowanego przez niego świadczenia.
Od powyższej decyzji skarżący złożył odwołanie.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. (dalej: Kolegium, SKO)
- po rozpatrzeniu sprawy w trybie instancyjnym - utrzymało w mocy zaskarżoną odwołaniem decyzję. Stwierdziło, że w przypadku skarżącego zaistniała negatywna przesłanka uniemożliwiająca przyznanie mu świadczenia pielęgnacyjnego, określona w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r., poz. 111 ze zm. - dalej: u.ś.r.), tj. skarżący ma ustalone prawo do emerytury. Dowodziło, że zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a) u.ś.r. świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do - m.in. - emerytury. Wyłożyło, że ratio legis tego przepisu sprowadza się do uznania, że specjalne wsparcie ze strony państwa nie należy się osobom, które są uprawnione do świadczeń z publicznych funduszy (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych lub budżet państwa), zastępujących utracony dochód w związku z ziszczeniem się ryzyka emerytalnego lub podobnego. Wskazało, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunom osób niepełnosprawnych (dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności wraz ze wskazaniami oraz osób po 16 roku życia z orzeczeniem znacznego stopnia niepełnosprawności), na jednakowych zasadach, w jednakowej wysokości, bez względu na zakres świadczonej opieki oraz potrzeby osoby niepełnosprawnej (stopień jej faktycznej niesamodzielności). Nadmieniło, że nie może być ono postrzegane jako swoista zapłata (wynagrodzenie) za sprawowaną opiekę i pielęgnację. Dodało, że nie jest to też świadczenie z tytułu niepełnosprawności dla osoby niepełnosprawnej, gdyż ani jego wysokość, ani też warunki przyznania, nie są powiązane z faktycznym zakresem potrzeb osoby niepełnosprawnej. Poza tym, adresatem prawa do tego świadczenia jest opiekun, a nie osoba niepełnosprawna.
Zdaniem Kolegium zasadniczym celem świadczenia pielęgnacyjnego jest złagodzenie po stronie opiekuna (osoby zobowiązanej wedle kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do alimentacji względem danego niepełnosprawnego) skutków ryzyka socjalnego w postaci konieczności zaniechania aktywności zarobkowej i zawodowej, pomimo pozostawania w wieku produkcyjnym. Inaczej rzecz ujmując, osoba, która rezygnuje z pracy zarobkowej lub jej nie podejmuje z powodu ziszczenia się ryzyka socjalnego w postaci konieczności zapewnienia opieki niepełnosprawnemu członkowi rodziny, otrzymuje świadczenie, które w minimalnym stopniu kompensuje jej powstałą stratę.
SKO uznało, że podmiotem prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest osoba materialnie i formalnie zdolna do pracy, rezygnująca z zatrudnienia w celu sprawowania osobistej opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny oraz że świadczenie ma jej częściowo rekompensować utracony zarobek.