Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Lidia Serwiniowska Sędziowie Sędzia WSA Bogumiła Kalinowska (sprawozdawca) Sędzia NSA Mirosława Rozbicka-Ostrowska Protokolant Aleksandra Markiewicz po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi Związku Gmin Wyznaniowych [...] w Rzeczypospolitej Polskiej na czynność D. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we W. w przedmiocie włączenia zabytku nieruchomego do wojewódzkiej ewidencji zabytków oddala skargę w całości.
Skarżący - Związek Gmin [...] w Rzeczypospolitej Polskiej - wywiódł skargę na czynność D. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we W., polegającą na włączeniu do wojewódzkiej ewidencji zabytków obiektu: dawny cmentarz [...] przy ul. [...] we W., na działce nr [...], [...], obręb [...].
Zaskarżonej w całości czynności zarzucono naruszenie:
- art. 22 ust. 2 w zw. z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2018 r., poz. 2067, dalej: "ustawa") w zw. z § 10 ust. 1 i § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. z 2011 r. Nr 113, poz. 661, dalej: "rozporządzenie"), poprzez błędną wykładnię pojęcia zabytku i w konsekwencji ujęcie w wojewódzkiej ewidencji zabytków nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr [...], [...], obręb [...] - jako "dawny cmentarz [...]", podczas gdy nieruchomość ta nie ma cech zabytku, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy;
- art. 3 pkt 1 i 2 ustawy, poprzez błędną wykładnię pojęcia zabytku i w konsekwencji niewłaściwe ujęcie w wojewódzkiej ewidencji zabytków przedmiotowej nieruchomości, która nie ma cech zabytku, a zatem nie powinna być ujęta w ewidencji, co skutkuje ograniczeniem praw właścicielskich Zawiązku Gmin [...] (art. 140 kodeksu cywilnego), bowiem przedmiotowa nieruchomość nie stanowi ani też nie stanowiła cmentarza, brak jest na niej pozostałości mogił żołnierzy [...] (groby żołnierzy [...] zostały ekshumowane pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i zdeponowane na cmentarzu w miejscowości N.W.);
- § 10 ust. 1, § 14 ust. 1 rozporządzenia, poprzez włączenie karty ewidencyjnej zabytku do wojewódzkiej ewidencji zabytków, pomimo iż nie spełnia ona wymogów opisanych w przywołanych przepisach rozporządzenia;
- art. 6, art. 7, art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096, dalej: "k.p.a."), polegające na dowolnym sporządzeniu karty ewidencyjnej obiektu nieruchomego i braku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli oraz prowadząc postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej.
Na kanwie tak sformułowanych zarzutów wniesiono o stwierdzenie bezskuteczności zaskarżonej czynności oraz o zasądzenie na rzecz strony skarżącej od organu zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.
Na poparcie skargi podniesiono, że o włączeniu do wojewódzkiej ewidencji zabytków dawnego cmentarza [...] skarżący dowiedział się w dniu [...] grudnia 2018 r. wskutek doręczenia zawiadomienia z dnia [...] grudnia 2018 r.
Strona skarżąca zaakcentowała, że włączenie karty zabytku do wojewódzkiej ewidencji musi wynikać ze stwierdzenia przez organ, że obiekt charakteryzuje się cechami, które uzasadniają objęcie go szczególną formą ochrony ze względu na posiadaną przez niego wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Tylko taki obiekt, który spełnia definicję zabytku może zostać ujęty w ewidencji. Jak wynika bowiem z definicji opisanej w art. 3 pkt 1 ustawy, o zabytku możemy mówić wówczas, gdy wartości historyczne, naukowe lub artystyczne danej rzeczy ruchomej lub nieruchomej są wyższe niż przeciętne. Przy czym stwierdzenie, że dany obiekt ma charakter zabytku wymaga poczynienia ustaleń w tym zakresie.