Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Anna Falkiewicz-Kluj, Sędziowie asesor WSA Agnieszka Wąsikowska (spr.), sędzia WSA Anita Wielopolska, Protokolant ref. Joanna Kicińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 listopada 2018 r. sprawy ze skargi Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta Miasta [...] i Gminy Miasta [...] na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] grudnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej oddala skargę
Decyzją z dnia [...] września 2015 r. nr [...] Minister Infrastruktury i Rozwoju odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Budownictwa z dnia [...] sierpnia 2006 r. nr [...] oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] czerwca 2005 r. nr [...], stwierdzającej nieważność orzeczenia Prezydium Rady Narodowej m. [...] z dnia [...] maja 1971 r. nr [...] o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa części nieruchomości położonej w [...], ozn. jako parcele: l.kat. [...] (przed podziałem część parceli nr [...]), l.kat. [...] i [...] (przed podziałem część parceli nr [...]) oraz l.kat. [...] (przed podziałem część parceli nr [...]). W kwestii określenia kręgu stron postępowania organ wskazał, że stronami niniejszego postępowania nadzorczego są: [...] S.A. (dawniej: [...] S.A.) - podmiot, któremu przysługuje obecnie własność nieruchomości ozn. jako działka nr [...], obręb [...], jedn. ewid. [...],[...] sp. z o.o. - aktualny właściciel nieruchomości ozn. jako działki nr [...] i [...], objętej księgą wieczystą nr [...], Gmina [...]- podmiot, który utracił własność nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr [...] skutek wydania kwestionowanych decyzji z dnia [...] czerwca 2005 r. oraz z dnia [...] sierpnia 2006 r., Skarb Państwa, reprezentowany przez Prezydenta Miasta [...] (wykonującego zadania zlecone z zakresu administracji rządowej) - podmiot, który utracił własność działek nr [...] i [...] na skutek wydania kwestionowanych decyzji z dnia [...] czerwca 2005 r. oraz z dnia [...] sierpnia 2006 r.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Gmina Miasta [...] wskazała, że organ naczelny niezasadnie odmówił stwierdzenia nieważności ww. decyzji, albowiem kontrolowane rozstrzygnięcia były oparte na błędnych ocenach dotyczących kryterium użyteczności publicznej nie uwzględniając wiedzy na temat realiów społeczno-gospodarczych przed 1989 r. W kwestionowanych decyzjach wskazano w sposób jednoznaczny zajście przesłanek z art. 156 § 1 k.p.a., a tym samym decyzje te zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa.
Po rozpatrzeniu powyższego wniosku właściwy w sprawie Minister Infrastruktury i Budownictwa odwołując się do zasady trwałości decyzji ostatecznych oraz przesłanek stwierdzenia nieważności, w szczególności odnosząc się do kwestii rażącego naruszenia prawa uznał, że zaskarżona decyzja jest zgoda z prawem.
Organ wskazał, że w rozpatrywanej sprawie nie można stwierdzić wydania decyzji z dnia [...] czerwca 2005 r. bez podstawy prawnej, albowiem istniał przedmiot kontrolowanego postępowania w postaci orzeczenia wywłaszczeniowego, w stosunku do którego dopuszczalne było wydanie rozstrzygnięcia w przedmiocie stwierdzenia nieważności (art. 156 § 1 k.p.a.), oraz wniosku byłego właściciela wywłaszczonej nieruchomości z dnia 20 stycznia 2004 r.
Decyzję z dnia [...] sierpnia 2006 r. wydano bowiem na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., w wyniku rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej ww. decyzją z dnia [...] czerwca 2005 r., wniesionego w ustawowym terminie przez podmiot legitymowany (tj. przez Prezydenta Miasta [...] ). Przedmiotowa decyzja z dnia [...] czerwca 2005 r. została wydana na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., który stanowił, iż przesłanką stwierdzenia nieważności decyzji jest jej wydanie bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa. Organ naczelny w kontrolowanej decyzji z dnia [...] czerwca 2005 r. stwierdził wydanie orzeczenia wywłaszczeniowego z dnia 25 maja 1971 r. z rażącym naruszeniem art. 3 ust. 1 oraz art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1961 r. nr 18, poz. 94, ze zm.). W uzasadnieniu decyzji z dnia [...] czerwca 2005 r. wskazano, że doszło do rażącego naruszenia art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. przez wydanie orzeczenia wywłaszczeniowego w sytuacji, gdy z akt archiwalnych nie wynikało, aby wystąpiła którakolwiek z przesłanek wywłaszczeniowych określonych w treści ww. przepisu ustawy wywłaszczeniowej (art. 3 ust. 1). Cel użyteczności publicznej organ orzekający w sprawie zdefiniował jako: cel służący ogółowi społeczeństwa, zaś publiczny charakter celu znalazło swe potwierdzenie w ustawie. Organ naczelny (mając na uwadze ww. definicję), stwierdził, iż celem wywłaszczenia nie była zatem realizacja zatwierdzonych planów gospodarczych, albowiem w aktach archiwalnych brak jest powołania się na tę przesłankę. Organ nadzoru również ocenił, że budowa obiektu turystycznego, którego jednym z głównych celów jest osiąganie zysków, nie może być uznana za użyteczność publiczną, co oznacza, iż inwestycja nie realizowała celów wskazanych w art. 3 ust. 1 ustawy wywłaszczeniowej. Przyjęcie przez organ naczelny ww. stanowiska, było wynikiem uwzględnienia ówczesnego stanowiska sądów administracyjnych w podobnych sprawach, w tym m.in. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie (przed reformą) z dnia 18 lutego 2003 r. sygn. akt I SA 1727/01 (postulującego wąską interpretację celu użyteczności publicznej, zgodnie z wywodem zawartym w kontrolowanej decyzji) - powołanemu w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] czerwca 2005 r.