Prowadzone aktualnie przez Ministra Gospodarki postępowanie nie dotyczy ustalenia, czy przedsiębiorstwo podlegało przejęciu na rzecz Państwa, w świetle ustawy o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, lecz czy podjęta około 60 lat temu decyzja w tym przedmiocie nie była dotknięta wadą nieważności - nie została wydana z rażącym naruszeniem prawa.
W judykaturze prezentowany jest pogląd, iż zdolność zatrudnienia w przedsiębiorstwie, jako przesłanka przejmowania na własność Skarbu Państwa (art. 3 ust. 1 lit B. ustawy o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej), powinna być dokonywana w zasadzie według stanu faktycznego na dzień wejścia w życie ustawy nacjonalizacyjnej (5 luty 1946 r.). Ponieważ jednak zasada taka nie została wyrażona wprost w ustawie, jest wyłączaniem efektem dokonania wykładni przepisów, uchybienie temu wymogowi, nie może być co do zasady kwalifikowane, jako rażące naruszenie prawa.
Konkretne regulacje normatywne nie precyzowały jak należy rozumieć pojęcie pracownika tzn. czy obejmuje ono wyłącznie zatrudnionych przy produkcji pracowników fizycznych czy także, w ówczesnej nomenklaturze tzw. umysłowych, zatrudnionych w określonym przedsiębiorstwie przemysłowym. Nie wynika z tych regulacji, czy znaczenie może mieć, iż część osób zatrudnionych stanowili uczniowie. Oznacza to, iż również kwestia zakwalifikowania ówcześnie określonych osób, zatrudnionych w przedsiębiorstwie, jako jego pracowników, w rozumieniu przepisów ustawy nacjonalizacyjnej, nie może być kwalifikowane w kategorii rażącego naruszenia prawa.
Nie można wykluczyć, iż ówcześnie orzekając w sprawie, organ administracji oparł się na dowodach, które nie odzwierciedlały stanu rzeczywistego. Jednak okoliczności takie mogłyby stanowić wyłącznie przesłankę wznowienia postępowania, nie zaś stwierdzenia nieważności decyzji (zasada niekonkurencyjności postępowań w trybie nadzwyczajnym).
Samo nawet znaczne zużycie maszyn, o ile były one nadal zdatne do wykorzystania, nie musi mieć istotnego znaczenia dla oceny zdolności zatrudnienia.
Nie trafny jest zarzut, iż nie przeprowadzono obecnie wnikliwego postępowania odnośnie ówczesnego stanu maszyn w przedsiębiorstwie, skoro przedmiotem postępowania nie jest aktualnie ustalanie zdolności zatrudnienia, lecz rozważenie czy orzeczenie w przedmiocie nacjonalizacji nie było dotknięte wadą rażącego naruszenia prawa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wanda Zielińska-Baran, Sędziowie Sędzia WSA Łukasz Krzycki (spr.), asesor WSA Danuta Szydłowska, Protokolant Marek Lubasiński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi A. S., A. K., J. R., T., P. i E. R. na decyzję Ministra Gospodarki z dnia [...] października 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji - oddala skargę -
Zaskarżoną do Sądu Administracyjnego decyzją z dnia (...) października 2007 r. Minister Gospodarki, na zasadzie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 Kpa, utrzymał w mocy decyzję Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia (...)września 2003 r., którą odmówiono stwierdzenia nieważności orzeczenia Ministra Przemysłu i Handlu Nr (...) z dnia (...) sierpnia 1948 r. o przejęciu przedsiębiorstwa na własność Państwa, w części dotyczącej przedsiębiorstwa pn. F., ul. (...), pow. W.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy wskazał, iż w sprawie wyjaśniono, kto ma w niej przymiot strony. Legitymację procesową do występowaniu w przedmiotowej sprawie w charakterze stron ustalono na podstawie przedłożonych postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku po F. P., oraz jego spadkobiercach. W dniu 5 lutego 1946 r., w dacie wejścia w życie ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, poz. 17 ze zm.), zwanej dalej ustawą nacjonalizacyjną, przedmiotowe przedsiębiorstwo jak i nieruchomość na której to przedsiębiorstwo funkcjonowało, stanowiło własność spadkobierców zmarłego w dniu 25 listopada 1945 r. F. P.
Na podstawie zarządzenia Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji do Spraw Upaństwowienia Przedsiębiorstw w B. z dnia (...) grudnia 1946 r. omawiane przedsiębiorstwo zostało umieszczone w ósmym wykazie przedsiębiorstw przechodzących na własność Państwa na zasadzie art. 3 ustawy nacjonalizacyjnej, tym samym zostało zakwalifikowane do zakładów podlegających upaństwowieniu. Zarządzenie to, wraz z wykazem, zostało ogłoszone w Pomorskim Dzienniku Wojewódzkim Nr (...), poz. (...) z dnia (...) grudnia 1946 r. Datę tę należy uznać za datę wszczęcia postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie, co w ocenie organu oznacza, iż spełnione zostały przesłanki wynikające z art. art. 3 ust. 6 ustawy nacjonalizacyjnej.
Wojewódzka Komisja do Spraw Upaństwowienia Przedsiębiorstw w B., nie uwzględniając zarzutów F. W. oraz T. M. do wyżej wymienionego wykazu obejmującego omawiane przedsiębiorstwo, postanowieniem z dnia (...) czerwca 1947 r. zwróciła się do właściwego ministra z wnioskiem o wydanie orzeczenia o przejęciu przedmiotowego przedsiębiorstwa na własność Państwa, w trybie art. 3 ustawy nacjonalizacyjnej, W treści wniosku oparto się o opinie biegłych: J. K., J. L. i M. M. z dnia (...) czerwca 1947 r. wskazując, iż przedmiotowa fabryka jest przedsiębiorstwem produkcyjnym nie wykorzystanym w pełni. Jednocześnie Komisja oddaliła wniosek T. M. w przedmiocie wyłączenia szeregu jego rządzeń z mienia podlegającego nacjonalizacji.
Odwołanie od powyższego postanowienia z dnia (...) czerwca 1947 r. wniosła F. W., kwestionując ustalenia co do ilości pracowników zatrudnionych przy produkcji jak również charakteru produkcji oraz T. M. podnosząc, iż jego warsztat naprawczy, który prowadził na podstawie porozumienia z F. P., winien zostać wyłączony z upaństwowienia.
Postanowieniem z dnia (...) kwietnia 1948 r. Główna Komisja do Spraw Upaństwowienia Przedsiębiorstw w W. zatwierdziła postanowienie z dnia (...) czerwca 1947 r. z tą zmianą, że przedmioty . M. wniesione do przedsiębiorstwa przez okupanta, jako niezwiązane gospodarczo z przedsiębiorstwem, nie stanowią składników przedmiotowego przedsiębiorstwa.