Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Anita Wielopolska, Sędziowie sędzia WSA Grzegorz Rząsa (spr.), sędzia del. SO Aleksandra Westra, Protokolant sekr. sąd. Marek Lubasiński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 września 2019 r. przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w [...] B. N. sprawy ze skargi E. B. i A. K. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wpisania do rejestru stanu cywilnego aktu małżeństwa oddala skargę
I. Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie jest decyzja Wojewody [...] (dalej: "Wojewoda") z [...] maja 2019 r., nr [...] (dalej: "zaskarżona decyzja"). Decyzją Wojewoda utrzymał w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego [...] (dalej: "Kierownik USC") z [...] lutego 2019 r., nr [...] orzekającą o odmowie wpisania do rejestru stanu cywilnego aktu małżeństwa zawartego w dniu [...] sierpnia 2018 r. [...] pomiędzy E. B., a A. K.
II. Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie sprawy.
II.1. W dniu [...] stycznia 2019 r. E. B. oraz A. K. (dalej: "skarżące") złożyły w Urzędzie Stanu Cywilnego [...] wniosek o transkrypcję odpisu [...] aktu małżeństwa zawartego przez nie w dniu [...] sierpnia 2018 r. w [...]. Wnioskodawczynie załączyły oryginał zagranicznego odpisu aktu małżeństwa i jego tłumaczenie przysięgłe na język polski. Po rozpatrzeniu wniosku, Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego [...] decyzją z dnia [...] lutego 2019 r., nr [...] orzekł o odmowie wpisania do rejestru stanu cywilnego ww. aktu małżeństwa. Organ I instancji wskazał m.in., że transkrypcja przedłożonego przez strony aktu małżeństwa, który potwierdza zawarcie małżeństwa przez osoby tej samej płci, naruszyłaby podstawowe zasady porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Odwołanie od decyzji Kierownika USC złożyły skarżące reprezentowane przez adwokata, zarzucając m. in. naruszenie m.in. przepisów Konstytucji RP, art. 8 i 14 Konwencji z 4 listopada 1950 r. o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284; dalej: "Konwencja") oraz błędną wykładnię przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2224, dalej: "p.a.s.c.").
II.2. Wojewoda wydając zaskarżoną decyzję wskazał, że materialną podstawę rozstrzygnięcia stanowi przepis art. 104 ust. 1 p.a.s.c., zgodnie z którym zagraniczny dokument stanu cywilnego, będący dowodem zdarzenia i jego rejestracji, może zostać przeniesiony do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji. Transkrypcja polega na wiernym i literalnym przeniesieniu treści zagranicznego dokumentu stanu cywilnego zarówno językowo, jak i formalnie, bez żadnej ingerencji w pisownię imion i nazwisk osób wskazanych w zagranicznym dokumencie stanu cywilnego - ust. 2. Jednocześnie w myśl art. 107 pkt 3 powołanej wyżej ustawy kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia dokonania transkrypcji, jeżeli byłaby ona sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Przy ustalaniu podstawowych zasad porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej - na użytek klauzuli porządku publicznego - należy brać pod uwagę m.in. art. 18 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo pozostają pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten wskazuje zatem na ochronę małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny, nie stanowiąc, że inne związki małżeńskie takiej ochronie nie podlegają, gdyż polski system prawny innego związku niż związek heteroseksualny nie charakteryzuje jako małżeństwa. Aktualnie prawnie skutecznym małżeństwem na gruncie krajowego porządku prawnego jest wyłącznie związek kobiety i mężczyzny. Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 7 Konstytucji RP organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, co oznacza, że w świetle powyższych ustaleń prawnych i faktycznych, organy administracji publicznej nie mogą zinterpretować i zastosować obecnych przepisów inaczej, niż zostało to wskazane, bowiem wyszłyby poza granice, na jakie pozwala im aktualnie obowiązujące prawo. Stosownie do art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: k.r.o.), zawartego w Tytule I "Małżeństwo", Dziale I - "Zawarcie małżeństwa", małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Zatem w polskim porządku prawnym wymaganie różnopłciowości stanowi bez wątpienia przesłankę merytoryczną małżeństwa (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 lutego 2018 r., sygn. akt II OSK 1112/16). Mając powyższe na uwadze Wojewoda stwierdził, że transkrypcja zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, jakim jest akt małżeństwa nr [...] sporządzony w Urzędzie Stanu Cywilnego w [...], potwierdzający zawarcie w dniu [...] sierpnia 2018 r. związku małżeńskiego pomiędzy E. B., a A. K. - byłaby niezgodna z istniejącym w Polsce porządkiem prawnym. Zaistnienie sprzeczności co do skutków prawnych, jakie dokumentuje akt stanu cywilnego między porządkiem krajowym i zagranicznym, wyklucza dokonanie transkrypcji, w celu uniknięcia sytuacji, kiedy polski akt stanu cywilnego dokumentowałby zdarzenie zaistniałe na gruncie innego prawa, niemogące jednak kształtować sytuacji prawnej danej osoby czy osób w świetle polskiego porządku prawnego. Klauzula porządku publicznego wyznacza zatem barierę w swobodnym posługiwaniu się zagranicznym dokumentem stanu cywilnego z uwagi na poszanowanie wartości chronionych na gruncie prawa krajowego, rozumianych jako podstawowe zasady tego porządku, czyli fundamentalne zasady ustroju społeczno-politycznego, a więc zasady konstytucyjne, ale także naczelne reguły rządzące poszczególnymi gałęziami prawa. Za niesłuszny należy zatem uznać zarzut odwołania odnoszący się do naruszenia przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego art. 18 Konstytucji RP. Ponadto w niniejszej sprawie istnieje nie do pogodzenia sprzeczność pomiędzy formą [...] wzoru aktu małżeństwa a wzorem jego polskiego odpowiednika. Z treści aktu małżeństwa nr [...] r. wynika bowiem, że jako osoby zawierające małżeństwo wpisano dane dwóch kobiet: E. B. oraz A. K.. Biorąc zaś pod uwagę charakter transkrypcji (tj. konieczność przytoczenia treści transkrybowanego aktu w niezmienionej postaci), to przenosząc do rejestru stanu cywilnego tak sporządzony za granicą akt małżeństwa, kierownik urzędu stanu cywilnego musiałby wpisać imiona i nazwiska dwóch kobiet, przy czym dane jednej z nich w rubryce "mężczyzna". Należy również wskazać, że w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego określono m.in. wzory odpisów skróconych i zupełnych aktu małżeństwa. Wedle załącznika nr 13 i 3 tego rozporządzenia do aktu małżeństwa należy wpisać dane mężczyzny i kobiety (a nie jak w [...] dane osób zawierających małżeństwo bez względu na płeć). W aktualnym stanie prawnym małżeństwo w Polsce mogą zawrzeć tylko kobieta i mężczyzna, dlatego niedopuszczalne jest wpisanie do aktu stanu cywilnego danych dwóch kobiet jako małżonków i to niezależnie od sposobu oznaczenia poszczególnych rubryk we wzorze aktu. W ocenie Wojewody [...] nie znajduje również uzasadnienia zarzut odwołania dotyczący naruszenia przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego [...] przepisu art. 8 oraz art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Art. 8 Konwencji stanowi, że każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji, a ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa jest niedopuszczalna z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę. Ponadto korzystanie z praw i wolności wymienionych w Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn (art. 14 Konwencji). Podkreślenia wymaga, że przepisów tych nie można interpretować, czy stosować w oderwaniu od innych postanowień Konwencji, w szczególności zaś od art. 12. W jego treści, w sposób niebudzący wątpliwości przewidziano, że mężczyźni i kobiety w wieku małżeńskim mają prawo do zawarcia małżeństwa zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa. Oznacza to, że w powoływanym przez odwołującą akcie normatywnym, będącym także elementem polskiego porządku, nie przyznano a priori mężczyznom i kobietom prawa do zawierania związków małżeńskich z osobami tej samej płci, pozostawiając zagadnienie regulacji instytucji małżeństwa i jego zawarcia ustawodawstwom krajowym. Z tego właśnie względu art. 12 Konwencji pozostawił państwom układającym się margines swobody co do przyznania, na gruncie prawa krajowego, prawa do prowadzenia życia rodzinnego w ramach instytucji małżeństwa lub związku partnerskiego przez pary jednopłciowe. W ocenie organu odwoławczego art. 8 Konwencji nie określa zatem obowiązku pozytywnego uznania prawnego i ochrony związków tej samej płci przez dane państwo. Na rzecz odmiennej wykładni tego przepisu nie mogą świadczyć powołane w treści odwołania orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Trzeba bowiem zauważyć, że zostały one wydane w związku z oceną sytuacji w konkretnym kraju, z uwzględnieniem społecznej akceptowalności dla potrzeby przyznania prawa do instytucjonalnej formy związków osób jednopłciowych, na tle której władze określonego państwa, w ocenie Trybunału, miały się dopuścić przekroczenia granic posiadanej swobody. Nie można jednak twierdzić, że sytuacja w Polsce jest tożsama, a prawo do zinstytucjonalizowania małżeństwa, nie tylko jako związku osób różnopłciowych, ale także osób jednej płci jest prawem ukształtowanym i powszechnie akceptowalnym, tak w społeczności międzynarodowej, jak też w społeczności krajowej. Z tego względu nie można uznać, by te pojedyncze, wymienione w odwołaniu orzeczenia, miały zasadniczo zmieniać dotychczasowe orzecznictwo Trybunału, które nie kwestionuje swobody państw do kształtowania dostępu do związków małżeńskich dla par osób tej samej płci, uznając nawet, że związki takie mieszczą się w pojęciu "życia rodzinnego" na równi ze związkiem dwóch osób różnej płci. Tym samym odmowa dokonania wpisu do rejestru stanu cywilnego aktu małżeństwa zawartego przez E. B. oraz A. K. w [...] nie narusza ich prawa do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Stwierdzenie braku przesłanek dokonania transkrypcji do polskiego rejestru stanu cywilnego nie podważa bowiem i nie ogranicza możliwości pełnego korzystania z prawa do życia rodzinnego oraz poszanowania prywatności, a brak możliwości posługiwania się polskim aktem stanu cywilnego pozostaje bez związku z faktycznym korzystaniem z tych praw.