Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Jarosław Łuczaj Sędziowie sędzia WSA Piotr Korzeniowski (spr.) sędzia WSA Monika Barszcz po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 1 lutego 2022 r. skarg Gminy [...] w [...], Regionu [...] w [...], Stowarzyszenia Ekologicznego [...] z siedzibą we [...]; [...] z siedzibą w [...], Fundacji [...] z siedzibą w [...]; [...] z siedzibą w [...] oraz [...] z siedzibą w [...] na postanowienie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia [...] kwietnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji o środowiskowych uwarunkowania przedsięwzięcia I. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we [...] z dnia [...] stycznia 2020 r. nr [...]; II. zasądza od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na rzecz Gminy [...] w [...] kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; III. zasądza od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na rzecz [...] w [...] kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; IV. zasądza od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na rzecz Stowarzyszenia Ekologicznego [...] z siedzibą we [...] kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; V. zasądza od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na rzecz [...] z siedzibą w [...] kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; VI. zasądza od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na rzecz Fundacji [...] z siedzibą w [...] kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; VII. zasądza od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na rzecz [...] z siedzibą w [...] kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; VIII. zasądza od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na rzecz [...] z siedzibą w [...] kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Przedmiotem skarg jest postanowienie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (dalej: GDOŚ) z [...] kwietnia 2021 r. nr [...], utrzymujące w mocy postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we [...] (dalej: RDOŚ we [...]) z [...] stycznia 2020 r. nr [...], nakładające rygor natychmiastowej wykonalności na decyzję własną z [...] stycznia 2020 r. nr [...], określającą środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia: Kontynuacja eksploatacji złoża węgla brunatnego "[...]", realizowanego w gminie [...].
Zaskarżone postanowienie zostało oparte na następujących ustaleniach faktycznych i ocenach prawnych.
RDOŚ we [...], na podstawie art. 108 § 1 i 2 k.p.a., postanowieniem z [...] stycznia 2020 r. nr [...] nałożył rygor natychmiastowej wykonalności na decyzję własną z [...] stycznia 2020 r. nr [...], określającą środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia: Kontynuacja eksploatacji złoża węgla brunatnego "[...]", realizowanego w gminie [...], na wniosek inwestora [...] S.A., [...].
Zażalenia na to postanowienie wnieśli: [...] i [...] nad [...], Fundacja [...], Stowarzyszenie [...], Stowarzyszenie [...], Fundacja [...] oraz [...], podnosząc zarzut naruszenia: art. 108 § 1 i 2, art. 110 § 1 k.p.a. w zw. z art. 71 ust. 1 i 2 w zw. z art. 72 ust. 1 pkt 4 i ust. 3 oraz art. 82 ust. 1-3 ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2016 r., poz. 353 ze zm.), art. 7, art. 8, art. 77 § 1 i 4, art. 80, art. 10 § 1, art. 124 § 2 i art. 126 w zw. z art. 107 § 3 k.p.a., a także art. 9 ust. 4 Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, sporządzonej w Aarhus 25 czerwca 1998 r. (Dz.U. z 2003 r. nr 78, poz. 706) i art. 4 pkt 1-3 i 6 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2018 r. poz. 2067, ze zm.). Strony podniosły, że nadanie rygoru prowadzi do uniknięcia odpowiedzi na trudne pytania nierozstrzygnięte w trakcie postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, dotyczące rzeczywistego wpływu rozszerzenia odkrywki w Kopalni [...] na zagrożenia środowiskowe, takie jak utrata wody pitnej, zwłaszcza po stronie [...], zanieczyszczenie powietrza, zmiany klimatyczne, bezpieczeństwo energetyczne Polski oraz problemy społeczne w postaci wpływu na okolicznych mieszkańców i ich miejsca pracy oraz gminy [...] i [...]. Podkreślono również, że inwestycje wnioskodawcy na rzecz ochrony środowiska, w tym te w zakresie wymogów Best Available Technipues (BAT), wynikają nie z jego samodzielnej inicjatywy ale z przepisów i stanowią jego ryzyko biznesowe w sytuacji, gdy uzyskanie koncesji na kolejne lata jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym.