Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Bąk-Marciniak Sędzia WSA Marek Sachajko Asesor sądowy WSA Katarzyna Witkowicz-Grochowska (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 18 listopada 2020 r. sprawy ze skargi T. W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] marca 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego oddala skargę w całości.
T. W., reprezentowany przez S. W. wnioskiem wniesionym dnia [...] grudnia 2019 roku uzupełnionym pismem z dnia [...] grudnia 2019 r., wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji Wójta Gminy T. P. z [...] sierpnia 2012 r. (znak [...]) odmawiającej ustalenia na rzecz S. W. warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie hali magazynowo-biurowej na terenie działki o nr ewid. [...] w miejscowości S., gm. T. P. .
Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia [...] marca 2020 r. nr [...] odmówiło wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy T. P. z dnia [...] sierpnia 2012 r. (znak [...]) dotyczącej ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji na działce nr [...] w miejscowości S..
W motywach rozstrzygnięcia Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało, że podstawą prawną odmowy wszczęcia postępowania z wniosku o stwierdzenie nieważności jest przepis art. 61a § 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020r., poz. 256, dalej "k.p.a."). Organ argumentował, że gdy żądanie, o którym mowa w art. 61 k.p.a., zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
Analiza treści przepisu art. 61a § 1 k.p.a. wskazuje, że ustawodawca wprowadził w tej regulacji dwie samodzielne i niezależne przesłanki wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania. Jedną z nich jest wniesienie podania przez osobę, która nie jest stroną. Druga przesłanka stanowi o sytuacji, gdy w sprawie istnieją inne uzasadnione przyczyny uniemożliwiające wszczęcie postępowania. Przyczyny te nie zostały jednak skonkretyzowane. Stąd należy przez nie rozumieć takie sytuacje, które stanowiły przeszkodę do wszczęcia postępowania w sprawie.
Kolegium wskazało, że decyzją z dnia [...] października 2014r. (znak [...]) uchyliło w całości decyzję Wójta Gminy T. P. z dnia [...] sierpnia 2012 r. (znak [...]), której stwierdzenia nieważności się domagano, i umorzyło postępowanie I instancji w całości.
Kolegium podnosiło, że postępowanie nieważnościowe jest nadzwyczajnym trybem postępowania, a wniosek o stwierdzenie nieważności może dotyczyć zarówno decyzji ostatecznej, jak i nieostatecznej. Orzeczenie o odmowie wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności można wydać z przyczyn podmiotowych i przedmiotowych, np. takich, gdy żądanie stwierdzenia nieważności dotyczy decyzji, która jeszcze nie została wydana, która została w określonym trybie wyeliminowana z obrotu prawnego, jak również, gdy podmiot żądający wszczęcia nie ma legitymacji strony. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności rozpoczęte na żądanie strony składa się z dwóch etapów. W pierwszej fazie badane są jedynie kwestie formalne.