Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Radzicka (spr.) Sędziowie WSA Bożena Popowska WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska Protokolant st. sekr. sąd. Monika Zaporowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 maja 2010 r. przy udziale sprawy ze skargi C. R. i innych przeciwko Burmistrzowi [...] w przedmiocie pobrania opłat pieniężnych na budowę sieci gazyfikacji oddala skargę
Pismem z dnia [...] lipca 2009 r. C. R., M. A., D. B., M. F., S. K., G. K., W. M., S. M., S. P., Z. R., R. T., R. W., wnieśli skargę na czynności Burmistrza [...] w przedmiocie pobrania opłat pieniężnych na budowę sieci gazyfikacyjnej. Skarżący wskazali, że podstawą wniesienia skargi jest art. 101a ustawy z dnia 08 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001 r. nr 142 poz. 1591 ze zm., dalej ustawa o samorządzie gminnym). Skarżący zarzucili Burmistrzowi przejęcie przez Gminę prywatnych pieniędzy członków Społecznego Komitetu Gazyfikacji [...], a tym samym nałożeniu opłaty w formie daniny publicznej bez podstawy ustawowej. W uzasadnieniu wskazali, że z inicjatywy Burmistrza [...] powstał Społeczny Komitet Gazyfikacji Wsi [...]. Skarżący wstępując do Komitetu jako jego członkowie i podpisując "deklarację - porozumienie" deklarowali i dokonywali wpłat pieniężnych na koszty przyłączy do swoich posesji nie zaś na szeroko rozumianą gazyfikację wsi w Gminie. W dniu [...] lipca 1999 r. na polecenie byłego Burmistrza, dwaj członkowie zarządu Komitetu, bez zgody członków Komitetu, przekazali zgromadzone na koncie Komitetu pieniądze w tym skarżących w łącznej kwocie 21.000 złotych na konto Gminy. Gmina przeznaczyła te pieniądze na zakup rury głównej do sieci gazowej w dniu [...] lipca 1999 r na odcinku [...]. Do dnia dzisiejszego nie dokonano przyłączy do posesji skarżących.
Na podstawie art.101 ust. 1 w związku z art. 101a ust. 1ustawy o samorządzie gminnym skarżący wezwali Burmistrza [...] do usunięcia naruszenia prawa i zwrotu wpłaconych przez nich kwot na przyłącze gazowe do swoich posesji wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od [...] lipca 1999 r do dnia zapłaty włącznie. Na powyższe wezwanie otrzymali odpowiedź od Burmistrza, w których poinformowano ich o bezzasadności zarzutów i odmówiono zwrotu pieniędzy. W ocenie skarżących, w świetle obowiązujących przepisów w działalności samorządu gminnego należy wyróżnić dwie zasady:
wykonywanie zadań publicznych działanie w ramach ustaw
Przez zadania publiczne, należy rozumieć te, które mają na celu korzyść ogółu, która określana jest jako zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, czyli mieszkańców gminy. Do zadań własnych gminy zgodnie z art. 7 ust.1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym należą między innymi, sprawy zaopatrzenia w wodę, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Zatem inwestorem budowy sieci gazowej mogła być i może być gmina, a nie społeczne komitety gazyfikacji. Skarżący próbowali dochodzić swoich roszczeń wobec Gminy na gruncie przepisów Kodeksu Cywilnego w oparciu o art.405 tj. bezpodstawnego wzbogacenia. Sąd Rejonowy w [...], stwierdzając że jedyną możliwą podstawą do oparcia roszczenia jest bezpodstawne wzbogacenie (art. 405 KC) oddalił powództwa. Zakwestionowane wyroki zostały utrzymane w mocy przez Sąd Okręgowy w [...].
Skarżący podkreślili, że ustawodawca przewidział uczestnictwo finansowe właścicieli nieruchomości w budowie miedzy innymi sieci gazowej, poprzez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich. W ocenie skarżących jest to jedyna prawna możliwość obciążenia właściciela nieruchomości z tytułu wybudowania urządzenia, jeśli wskutek budowy wzrosła wartość nieruchomości. Stosownie do przepisu art.145 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r o gospodarce nieruchomości (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz.2603) burmistrz może w drodze decyzji ustalić opłatę adiacencką, każdorazowo po stworzeniu warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej. lnstytucja opłaty adiacenckiej weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r. W ocenie skarżących przyjmując w dniu 21 lipca 1999 r. od Komitetu środki finansowe - prywatne pieniądze skarżących i wydatkując je na zakup rur głównych do sieci gazowej, Gmina rażąco naruszyła prawo.