Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.) Protokolant st. sekretarz sądowy Agnieszka Janecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 czerwca 2010 r. sprawy ze skargi R. K. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Zakładu Karnego w R. z dnia [...] r. nr [...].
W dniu [...] r. R.K. złożył w Zakładzie Karnym R. wniosek o przyznanie pomocy finansowej na "spłatę zobowiązań finansowych zaciągniętych na kupno domu". Do wniosku dołączył umowę kupna - sprzedaży (akt notarialny Rep. [...]) zawartą w dniu [...] r., której przedmiotem jest nabycie nieruchomości zabudowanej murowanym budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej [...]m ² i stodoły, położonej w R. przy ulicy [...] oraz umowę kredytu na cele mieszkaniowe, zawartą w dniu [...] r. z Bankiem A w W. Oddział w R., jak również operat szacunkowy z dnia [...] r., sporządzony przez Kancelarię Rzeczoznawcy Majątkowego "A" w W., określający wartość rynkową tej nieruchomości.
Dyrektor Zakładu Karnego w R. decyzją z dnia [...] r., Nr [...], wydaną na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2002 r., Nr 207, poz. 1761 z późn. zm.) i § 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie pomocy finansowej przysługującej funkcjonariuszom Służby Więziennej na uzyskanie lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 132, poz. 1235), po rozpoznaniu złożonego wniosku, odmówił R. K. przyznania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. W uzasadnieniu decyzji organ podniósł, że funkcjonariuszowi nie przysługuje prawo do pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, ponieważ na dzień złożenia wniosku wraz z żoną był właścicielem budynku mieszkalnego położonego w R. przy ulicy [...], o powierzchni mieszkalnej [...] m², spełniającego należne mu normy powierzchni mieszkalnej w myśl art. 85 ust. 2 ustawy o Służbie Więziennej. W związku z tym nie jest już osobą uprawnioną do otrzymania pomocy finansowej na uzyskanie tego lokalu, bowiem ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe poprzez zajmowanie w miejscowości pobliskiej lokalu (domu) mieszkalnego.
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. K. uznając, że odmowa udzielenia pomocy finansowej jest dla niego krzywdząca. Powołując się na uchwałę NSA z dnia 29 kwietnia 2009 r., OPS 7/08 oraz orzecznictwo sądów administracyjnych podniósł, że uprawienia z art. 90 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej nie można wiązać z datą nabycia lokalu ani też z datą złożenia wniosku, bowiem istotne jest to, czy funkcjonariusz ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Nadto, dotychczas pomoc finansowa była przyznawana funkcjonariuszom na takich samych warunkach, jak w jego przypadku, czyli po podpisaniu umowy kupna - sprzedaży i złożeniu wszystkich wymaganych dokumentów związanych z nabyciem nieruchomości, o czym został poinformowany starając się o wnioskowaną pomoc.
Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w K., decyzją z dnia [...] r., nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu, w pierwszej kolejności organ opisał stan faktyczny sprawy i podniósł, że wnioskodawca w dniu [...] r. wspólnie z żoną zakupił opisaną powyżej nieruchomość znajdującą się w miejscowości pobliskiej w rozumieniu art. 85 ust. 3 ustawy o Służbie Więziennej, co ustalono na podstawie rozkładu jazdy środkami komunikacji publicznej (zaświadczenie B sp. z o.o., z dnia [...] r.) oraz zaciągnął na jego zakup kredyt mieszkaniowy w kwocie [...] - zł. Zgodnie z treścią § 5 umowy kupna-sprzedaży, funkcjonariusz w dniu zakupu był już w posiadaniu przedmiotowej nieruchomości. Powierzchnia mieszkalna wyżej wymienionego domu, ustalona na podstawie operatu szacunkowego z dnia [...]r., sporządzonego przez Kancelarię Rzeczoznawcy Majątkowego "A" w W., wynosi [...] m² i spełnia normy powierzchni mieszkalnej przysługujące funkcjonariuszowi ustalone dla jego rodziny, na podstawie art. 85 ust. 2 ustawy o Służbie Więziennej w związku z § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2003r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału i opróżniania lokali mieszkalnych i tymczasowych kwater oraz normy powierzchni mieszkalnej przysługującej funkcjonariuszom Służby Więziennej i członkom ich rodzin (Dz. U. Nr 35, poz. 304), która to norma wynosi 21-30 m². Organ wskazał, że zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, funkcjonariuszowi w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której stale pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem członków rodziny oraz ich uprawnień wynikających z przepisów odrębnych. Jeżeli prawo to, nie może być zrealizowane poprzez przydział lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej, przysługuje funkcjonariuszowi dwojakiego rodzaju uprawnienie o charakterze rekompensacyjnym w postaci równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania lub pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego - art. 90 ust. 1 ustawy wraz z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie pomocy finansowej przysługującej funkcjonariuszom Służby Więziennej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Pomoc finansową przyznaje się jednorazowo funkcjonariuszowi, który spełnia warunki do przydzielenia mu lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej, a lokalu takiego nie otrzymał (§ 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia). Przy czym art. 91 ust. 2 omawianej ustawy stanowi, że lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej nie przydziela się funkcjonariuszowi, który jest właścicielem lub współwłaścicielem, w części odpowiadającej co najmniej przysługującej mu powierzchni mieszkalnej, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub domu, położonych w miejscowości pełnienia służby lub w miejscowości pobliskiej. Organ podkreślił, iż odwołujący w dniu złożenia wniosku, tj. [...]r., był właścicielem domu mieszkalnego nadającego się do zamieszkania spełniającego normy przysługującej mu powierzchni mieszkalnej, położonego w miejscowości pobliskiej pełnienia służby, dlatego nie posiada prawa do przydzielenia mu lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej, a co się z tym wiąże, nie posiada prawa do pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego (art. 90 ust. 1 w związku z art. 91 ust. 1 pkt 2 ustawy o Służbie Więziennej). Zatem nie spełnienie ustawowych warunków przyznania pomocy finansowej stanowi wystarczającą przesłankę odmownego załatwienia wniosku odwołującego. Organ odwoławczy podniósł, że dotychczasowa praktyka orzekania organów administracji w sprawach mieszkaniowych, dopuszczała udzielanie pomocy na uzyskanie lokalu mieszkalnego na spłatę zobowiązań zaciągniętych na ten cel. Praktyka ta wiązała się z rozbieżnym orzecznictwem sądów administracyjnych w kwestii, czy przewidziana w art. 90 ust. 1 cyt. ustawy o Służbie Więziennej pomoc finansowa na uzyskanie lokalu może być przyznana funkcjonariuszowi, który w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych nabył lokal na wolnym rynku, a następnie złożył wniosek o przyznanie pomocy finansowej. Akcentował, że Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 kwietnia 2009 r. (sygn. akt I OPS 7/08), nie jest powszechnym źródłem prawa, zatem odpowiednie stosowanie w praktyce wykładni prawa w niej dokonanej winno skutkować trwałością rozstrzygnięć organów kwaterunkowych służby więziennej.