Sprawa ze skargi na decyzję SKO w K. w przedmiocie odpłatności za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska (spr.) Protokolant Monika Rał po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 marca 2015 r. sprawy ze skargi I. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odpłatności za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej oddala skargę.

Uzasadnienie strona 1/4

Prezydent Miasta R., decyzją z dnia [...] r., nr [...], odmówił I. i K.R. odstąpienia od ustalenia odpłatności za pobyt syna B. R. w rodzinie zastępczej, w okresie od dnia 01 marca do 31 grudnia 2014 r. i ustalił w tym okresie odpłatność w wysokości przyznanych rodzinie zastępczej świadczeń, tj. kwoty 1 000,- zł. miesięcznie oraz sposób jej wpłaty do dnia 18.04.2014 r. W uzasadnieniu tej decyzji organ podał, że I. R. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem K. R. Dochód rodziny stanowi wynagrodzenie K. R. pomniejszone o alimenty płacone na rzecz syna M. R., który znacznie przekracza 150% kryterium dochodowego określonego w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), tj. 684,- zł. na osobę w rodzinie. Biorąc pod uwagę sytuację socjalno-bytową rodziny strony oraz § 5 uchwały Rady Miasta P. nr [...] z dnia [...] r. ustalono, że I. i K. R. nie spełniają przesłanek w niej zawartych, dotyczących odstąpienia od ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej. Nie występują również przeciwwskazania do podjęcia zatrudnienia przez I. R.

I. R. wniosła odwołanie od powyższej decyzji, domagając się obciążenia kosztami pobytu syna w rodzinie zastępczej za okres od 17 stycznia do 21 lutego 2014 r. oraz rozłożenia tej kwoty na raty. Wskazała, iż wnioskiem z dnia 6 stycznia 2014 r., skierowanym do Sądu Rejonowego w T., prosiła o umieszczenie rocznego syna B. w rodzinie zastępczej jedynie w powyższym okresie. Jednak Sąd z nieznanych jej powodów umieścił syna w rodzinie zastępczej na dłuższy czas. W związku z tym złożyła wraz z mężem wniosek do Sądu o zmianę zarządzeń opiekuńczych i obecnie czeka na rozstrzygnięcie w tej sprawie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] r., nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm., zwanej dalej w skrócie jako: "K.p.a."), w punkcie pierwszym rozstrzygnięcia - uchyliło powyżej opisaną decyzję organu pierwszej instancji w części dotyczącej odstąpienia od ustalenia odpłatności za pobyt syna B. R. w rodzinie zastępczej i umarzyło postępowanie organu pierwszej instancji w tej sprawie, a w punkcie drugim - w pozostałym zakresie utrzymało ją w mocy. Organ odwoławczy uznał, że zgodnie z art. 193 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm., zwanej w skrócie jako: "ustawa"), rodzice ponoszą miesięczną opłatę w wysokości: 1) przyznanych świadczeń oraz dodatków, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81 - w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka; 2) średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej oraz interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym - w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego; interwencyjnego lub specjalistyczno-terapeutycznego, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej oraz interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym; 3) środków finansowych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego oraz środków finansowych na bieżące funkcjonowanie tej placówki - w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego. Na podstawie art. 194 ust. 1 tej samej ustawy opłatę, o której mowa w przywołanym powyżej art. 193 ust. 1, ustala w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym. Zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu rada powiatu określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1. Starosta na wniosek lub z urzędu, uwzględniając uchwałę, o której mowa w ust. 2, może umorzyć w całości lub w części z odsetkami odroczyć termin płatności, rozłożyć na raty lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1 (art. 193 ust. 3 ustawy). Wspomniana wcześniej uchwała Rady Miasta P. nr [...] z dnia [...] r. określiła szczegółowe warunki umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty oraz odstępowania od ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej. Zdaniem organu odwoławczego, rozważając możliwość odstąpienia od ustalenia odpłatności należy wziąć pod uwagę nie tylko aktualną sytuację stron, ale także ewentualną możliwość uregulowania przedmiotowej odpłatności przez stronę w przyszłości. Takie stanowisko organu odwoławczego wynika m.in. z faktu, iż ustawa przewiduje oprócz ulgi w formie odstąpienia od ustalenia odpłatności także możliwość umorzenia w całości lub w części ustalonej odpłatności, odroczenia terminu płatności czy rozłożenia na raty tej opłaty. Tym samym zastosowanie ulgi najdalej idącej w postaci odstąpienia od ustalenia opłaty powinno zostać podyktowane taką sytuacja strony, która daje podstawy do przyjęcia, iż uregulowanie należności przez stronę nie będzie w ogóle możliwe - teraz i w przyszłości, np. z uwagi na jej niepełnosprawność. Natomiast w rozpatrywanej sprawie nie można było pominąć faktu, iż I. R. jest osobą w wieku produkcyjnym, osobą zdolną do pracy a tym samym nie można było już dziś wykluczyć, iż w przyszłości nie podejmie pracy i nie ureguluje swojego zobowiązania. Mając na względzie powyższe brak było przesłanek do odstąpienia od ustalenia odpłatności strony za pobyt dziecka B. R. w pieczy zastępczej, co oznacza, iż organ pierwszej instancji powinien był orzec jedynie o ustaleniu stronom odpłatności za pobyt dziecka w pieczy zastępczej. Stąd też uchylono pkt 1 decyzji tego organu i umorzono postępowanie w tym zakresie oraz utrzymano w mocy pozostałe jej rozstrzygnięcia dotyczące odpłatności, jej wysokości i sposobu wpłaty. Odnosząc się do treści odwołania organ odwoławczy wyjaśnił, że ustalenie odpłatności za pobyt dziecka stron w pieczy zastępczej może nastąpić od miesiąca, w którym organ pierwszej instancji skutecznie wszczął postępowanie w sprawie. Jak wynika z akt administracyjnych zawiadomienie o wszczęciu w/w postępowania zostało doręczone I.i K. R. w dniu 12.03.2014 r. Ustalenie odpłatności jest możliwe dopiero od miesiąca zawiadomienia strony o wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia odpłatności. Nie można bowiem zgodzić się z poglądem, iż obowiązek ten ma być realizowany z mocy prawa ze skutkiem ex tunc (łac. od wtedy), czyli z mocą wsteczną. Konkretyzacja przepisu prawa następuje bowiem w formie indywidualnego aktu administracyjnego. Akt administracyjny regulujący obowiązki strony ma charakter konstytutywny wywołujący skutki prawne ex nunc (łac. od teraz), czyli od momentu orzeczenia. W przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia ze świadczeniami nienależnie pobranymi, a tylko taka sytuacja pozwala w świetle zasad ogólnych postępowania administracyjnego na wydanie decyzji administracyjnej ze skutkiem prawnym ex tunc. Zgodnie z wyrażoną w art. 8 K.p.a. zasadą pogłębiania zaufania obywateli do władzy publicznej strona ma prawo oczekiwać by dotyczące jej obowiązków rozstrzygnięcie wywoływało skutek od daty powiadomienia jej o prowadzonym z urzędu postępowaniu, a nie wstecz. Strona ma bowiem możliwość modyfikacji swoich zachowań i obrony swoich interesów dopiero od czasu uzyskania informacji o wszczęciu postępowania w sprawie.

Strona 1/4