Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska (spr.) Sędzia WSA Renata Siudyka Protokolant Monika Rał po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 r. sprawy ze skargi A. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie skierowania do domu pomocy społecznej oddala skargę.
Wnioskiem z dnia 5 grudnia 2014 r., złożonym do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w O. A.J., mieszkanka Domu Pomocy Społecznej w D. (od dnia 29 września 2010 r.), prowadzonego przez podmiot prawa prywatnego, zgłosiła potrzebę umieszczenia jej w tymże Domu w oparciu o decyzję administracyjną.
Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w O., działający z upoważnienia Wójta Gminy O., decyzją z dnia [...] r., nr [...] wydaną na podstawie art. 54 ust. 1, 2 i 2a, art. 56 pkt 1 i 2, art. 65 i art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 163) oraz art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego, odmówił skierowania A.J. do Domu Pomocy Społecznej w D., bowiem na terenie Gminy O. znajduje się Dom Pomocy Społecznej w T., prowadzony przez powiat, w którym termin umieszczenia przypada na miesiąc kwiecień 2015 r. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że strona spełnia wymogi, określone w art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej, do tego, aby została umieszczona w domu pomocy społecznej, dlatego organ przedstawił jej propozycję umieszczenia w DPS w T. Zdaniem organu, wobec istnienia wolnych miejsc w publicznym domu opieki społecznej o zasięgu gminnym, skierowanie strony do DPS prowadzonego przez podmiot niepubliczny stanowiłoby naruszenie art. 65 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej.
Z powyższą decyzją nie zgodziła się A.J., która wniosła odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C.. W jego treści wyjaśniła, że w Domu Pomocy Społecznej w D. przebywa już piąty rok i jest w nim zadomowiona, ma znajomych, przyjaciół, czuje się bezpieczna, ma zapewnioną pełną opiekę lekarską i pielęgniarską, dlatego chciałaby w nim nadal mieszkać wraz z mężem.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C., po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia [...] r., Nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu przywołało dotychczasowy przebieg postępowania, jak również unormowania prawne dotyczące kierowania osób do domów pomocy społecznej, zwłaszcza art. 54 i art. 59 ustawy o pomocy społecznej. Zaznaczyło, że odwołująca jest bezspornie osobą wymagającą skierowania do domu pomocy społecznej. Nie mniej jednak, w obecnym stanie prawnym ukształtowanym przepisem art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej, osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Osobę taką kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej jej miejsca zamieszkania, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej i to po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Z kolei w świetle art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Natomiast decyzje o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej lub starosta powiatu (art. 59 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej). Procedura związana z przyjęciem danej osoby do domu pomocy społecznej składa się tym samym z trzech etapów. Etap pierwszy i drugi obejmuje wydanie przez organ gminy właściwy dla danej osoby, a następnie przez organ gminy lub starostę powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej, decyzji o skierowaniu (etap pierwszy) i decyzji o umieszczeniu w danej placówce (etap drugi). Przyjęcie danej osoby do domu pomocy społecznej stanowi realizację wcześniej wydanych decyzji i ma charakter czynności materialno-technicznej (etap trzeci). Skierowanie do domu pomocy społecznej wymaga oceny stanu zdrowia, jak i możliwości korzystania przez daną osobę z pomocy środowiskowej. Z treści przepisu wynika pewna kolejność zapewnienia pomocy, z pierwszeństwem dla zapewnienia pomocy w miejscu zamieszkania. W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że umieszczenie w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i wymaga dokładnego zbadania okoliczności faktycznych, w celu dokonania oceny, czy osobie tej można udzielić pomocy w miejscu jej zamieszkania, bez konieczności opuszczania przez nią tego miejsca. Kwestiami mającymi istotne znaczenie w tej sytuacji są: stan zdrowia osoby, której dotyczy przedmiot sprawy, okoliczności środowiskowe, w których się znajduje, możliwość skorzystania przez nią z pomocy ze strony osób trzecich, w tym z usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, w zakresie zaspokajania jej podstawowych potrzeb. Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy zaznaczono, że odwołująca obecnie przebywa w Domu Pomocy Społecznej w D., tj. placówce prowadzonej przez podmiot prawa prywatnego, a organ gminy może kierować osobę do tego typu domu wyłącznie w przypadku braku wolnych miejsc lub braku gminnego bądź powiatowego domu pomocy społecznej. Na terenie gminy O. znajduje się Dom Pomocy Społecznej w T. prowadzony przez powiat, w którym termin umieszczenia przypada na kwiecień 2015 r. Zasadą jest, że organ kieruje osobę do domu pomocy społecznej prowadzonej na zlecenie wójta lub starosty, czyli przez podmiot publiczny. Ustawodawca w art. 65 ust. 2 omawianej ustawy o pomocy społecznej dopuścił możliwość kierowania osoby do domu pomocy społecznej prowadzonej przez podmioty niepubliczne, ale uzależnione to jest od zaistnienia sytuacji, w której osobie wymagającej opieki nie można zapewnić miejsca w placówce publicznej. Warunkiem koniecznym skierowania do jednostki prywatnej jest brak wolnych miejsc w publicznym domu pomocy społecznej o zasięgu lokalnym (gminnym i powiatowym). Jednakże w rozpatrywanej sprawie taka sytuacja nie ma miejsca, bowiem w piśmie z dnia 9 stycznia 2015r. Nr [...] Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w C. wyjaśnia, że na dzień 9 stycznia 2015 r. na liście kobiet oczekujących na umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej w T. są 2 kobiety, a przybliżony termin wydania decyzji o umieszczeniu w tym Domu przypada na kwiecień 2015 r. Natomiast okoliczności wskazane w odwołaniu nie mają wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, gdyż to nie strona decyduje o rodzaju domu pomocy społecznej tylko organ administracji publicznej.