Jeżeli zostały naruszone przepisy, których utrata mocy obowiązującej nastąpiła w związku ze zmianą systemu prawnego związaną z przeobrażeniami stosunków społecznych i gospodarczych, okoliczność ta nie może pozostać bez wpływu na ocenę czy takie naruszenie ma charakter rażącego naruszenia prawa w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu sprawy ze skargi Krzysztofa i Ireny M. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 14 listopada 2001 r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę - uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji; (...).
Decyzją z 3 października 2001 r. wydaną z upoważnienia Wojewody (...) stwierdzono z urzędu nieważność decyzji Prezydenta miasta Ł. z 16 maja 1991 r. udzielającej Andrzejowi M. pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego na nieruchomości położonej w Ł. przy ul. H. 5a.
Ustalono, że w dacie wydania decyzji z 16 maja 1991 r. obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów Prawa lokalowego /Dz.U. nr 36 poz. 203 ze zm./. Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia powierzchnia całkowita domu jednorodzinnego nie może przekraczać 220 m2. Tymczasem powierzchnia wszystkich kondygnacji wynikająca z części rysunkowej projektu wynosi /bez uwzględnienia pomieszczeń na poddaszu/ 306,73 m2. Stanowiło to rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa.
Decyzją z dnia 14 listopada 2001 r. wydaną z upoważnienia Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego po rozpatrzeniu odwołania Ireny i Krzysztofa M. utrzymano w mocy decyzję organu pierwszej instancji podzielając zawarte w niej rozstrzygnięcia.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Krzysztof i Irena M. stwierdzają, że istotnie budynek, którego dotyczy postępowanie, ma powierzchnie większą niż 220 m2. Stanowiło to niewątpliwie naruszenie przepisów wykonawczych do Prawa lokalowego, a nie Prawa budowlanego. Nie było z tego względu rażącym naruszeniem prawa.
W odpowiedzi na skargę potwierdzono stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji z podkreśleniem, że o rażącym naruszeniu prawa świadczy nie tylko znaczne przekroczenie powierzchni ponad 220 m2, ale również wewnętrzna sprzeczność pomiędzy częścią opisową, a częścią rysunkową projektu budowlanego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Określenie pojęcia rażącego naruszenia prawa zostało szeroko przedstawione w doktrynie. Są też liczne w tym zakresie orzeczenia Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego i to nie tylko na tle art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa ale również w związku z przepisami o rewizji nadzwyczajnej w sprawach cywilnych /kiedy ta instytucja funkcjonowała w postępowaniu cywilnym/ i w sprawach rozpoznawanych przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Na tle tych publikacji można przyjąć istnienie powszechnie uznawanej zasady, według której jako rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa kwalifikowane mogą być nie tylko naruszenia przepisów prawa materialnego, ale również naruszenia przepisów kompetencyjnych oraz przepisów procesowych. Dalszą również powszechnie uznawaną cechą rażącego naruszenia prawa jest oczywista sprzeczność pomiędzy rozstrzygnięciem sprawy, a treścią przepisu. Naruszenie prawa musi być przy tym takie, że jego skutki nie są możliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności.