1. Przedstawiciele Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin, w sytuacji porażenia roślin /drzew/ organizmami szkodliwymi, zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 12 lipca 1995 r. o ochronie roślin uprawnych /Dz.U. nr 90 poz. 446/, pobierają próbki roślin, które niezwłocznie poddają badaniom laboratoryjnym, a dopiero w następnej kolejności ustalają właścicieli nieruchomości.
2. Zgodnie z art. 3 ww. ustawy w razie pojawienia się organizmów szkodliwych posiadacze obowiązani są do zawiadomienia właściwego miejscowo inspektora, jak również do zwalczania i zapobiegania szerzeniu się ich. Ponieważ skarżący jako właściciele posesji, na której rosną porażone wiązy, nie podjęli stosownych działań, postępowanie zostało wszczęte z urzędu.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Jarosława i Jacka M. na decyzję Głównego Inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin z dnia 15.11.1996 r. (...) w przedmiocie usunięcia drzew - oddala skargę.
Jarosław i Jacek M. wnieśli do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Głównego Inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin z dnia 15.11.1996 r. utrzymującą w mocy decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin z dnia 25.09.1996 r. Decyzją tą Wojewódzki Inspektor uznał za zarażone grzybem Ceracocystis ulmi /holenderską chorobą wiązów/ 7 szt. wiązów rosnących na terenie posesji w O. przy ul. J., nr działki 7/1 i nakazał ścięcie drzew i spalenie w obecności pracownika PIOR. Na podstawie art. 108 Kpa decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności, ponieważ zachodzi niebezpieczeństwo dalszego rozprzestrzeniania organizmu szkodliwego podlegającego obowiązkowi zwalczania.
Od decyzji tej odwołali się skarżący do głównego Inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin w W.
Skarżący w skardze wnoszą o stwierdzenie nieważności i uchylenie ww. decyzji, a ponadto o wstrzymanie wykonania decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Główne zarzuty skarżących sprowadzają się do tego, że próbki roślin zostały pobrane z drzew rosnących na ich terenie bez ich obecności i bez pokwitowania i w związku z tym nie brali w nim udziału jako strony. Zdaniem skarżących, nie była to sprawa nie cierpiąca zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na niepowetowaną szkodę materialną; gdyby tak było, to decyzja winna być wydana na podstawie art. 4, a nie art. 3 ustawy z dnia 12 lipca 1995 r. o ochronie roślin uprawnych. Skarżący wnoszą o stwierdzenie nieważności decyzji, gdyż ich zdaniem zostały one wydane z rażącym naruszeniem art. 6-7, art. 10, art. 15, art. 28, art. 61 i art. 81 Kpa, oraz z naruszeniem art. 46 pkt 1 ustawy z dnia 12 lipca 1995 r. o ochronie roślin uprawnych /Dz.U. nr 90 poz. 446/.
Główny Inspektor Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin w odpowiedzi na skargę wnosi o jej oddalenie, gdyż postępowanie w sprawie przeprowadzono zgodnie z ustawą o ochronie roślin uprawnych i z Kodeksem postępowania administracyjnego. Art. 46 ustawy z dnia 12 lipca 1995 r. o ochronie roślin uprawnych nie wymaga, aby wstęp na grunty, gdzie są uprawiane rośliny, i pobieranie próbek odbywało się w obecności posiadacza gruntu. Skarżący nie kwestionują wyników badań, tylko sposób pobrania próbek, a więc decyzja jest merytorycznie zasadna. Jeżeli skarżący kwestionowaliby wyniki badań laboratoryjnych, mogli żądać ponownego pobrania próbek w swojej obecności i przeprowadzenia powtórnego badania.
Ponieważ strona w odwołaniu nie kwestionowała wyniku badań, organ rozpatrujący odwołanie nie uznał za zasadne powtórne przeprowadzenie badań. Główny Inspektor PIOR nie zgadza się z poglądem skarżących, że wiązy nie stanowiły zagrożenia. Zaprzecza temu analiza laboratoryjna (...), która wykazała, że wiązy są porażone grzybem Ceracocystis ulmi, co grozi wystąpieniem epidemii lub gradacji na dużą skalę z trudnymi do oszacowania stratami.
Postanowieniem z dnia 10 lipca 1997 r. Naczelny Sąd Administracyjny odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. Skarżący wnieśli o ponowne rozpatrzenie wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 1997 r. Naczelny Sąd Administracyjny umorzył postępowanie stojąc na stanowisku, że "gdy wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji następuje z mocy prawa, na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, zgłoszenie przez stronę wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, na podstawie art. 40 ust. 1 tejże ustawy, jest bezprzedmiotowe /zbędne/ i postępowanie sądowe w tym zakresie podlega umorzeniu".