Sprawa ze skargi na decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przejęcia nieruchomości rolnej
Tezy

W państwie prawnym nie powinno ulegać wątpliwości że w konkurencji z uprawnieniami osób prawnych art. 2 ust 1 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ oraz z art. 64a ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych /Dz.U. 1991 nr 44 poz. 194/ pierwszeństwo powinna mieć zasada ochrony własności.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Instytutu Zootechniki w K. na decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 18 kwietnia 1997 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przejęcia nieruchomości rolnej - skargę oddala.

Uzasadnienie strona 1/2

Kierownik Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w W. orzeczeniem z dnia 27 lutego 1963 r. w powołaniu na przepis art. 2 ust. 1 lit. "e" dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej /Dz.U. 1945 nr 3 poz. 13/ oraz par. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej /Dz.U. nr 10 poz. 51/ stwierdził, że nieruchomość ziemska pod nazwą "Dobra S. lit. B" stanowiąca własność Mieczysława P. przeszła na własność Państwa z mocy samego prawa na podstawie art. 2 ust. 1 lit. "e" powyższego dekretu. Orzeczenie to utrzymane zostało w mocy decyzją Ministra Rolnictwa z dnia 20 kwietnia 1963 r. W 1991 r. na żądanie żony Mieczysława P. oraz jego syna Stefana P. wszczęte zostało postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności powyższej decyzji z dnia 27 lutego 1969 r. jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa.

Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej decyzja z dnia 26 września 1995 r. wydaną na podstawie art. 156 par. 1 pkt. 2 w związku z art. 158 par. 1 Kpa stwierdził nieważność powyższej decyzji Prezydium WRN w W. z dnia 27 lutego 1963 r. oraz Ministra Rolnictwa z dnia 20 kwietnia 1963 r. w części dotyczącej działki nr 55 o powierzchni 14,2930 ha w obr. ewid. 01-28. W odniesieniu do reszty gruntów, /26 działek/, których dotyczyły omawiane decyzje Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na podstawie art. 158 par. 2 w związku z art. 156 par. 1 pkt. 2 i art. 156 par. 2 Kpa stwierdził że orzeczenie wydane zostało z naruszeniem prawa.

W wyniku skargi na tę decyzję wniesionej przez Instytut Zootechniki w K. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 17 września 1996 r. w sprawie II SA 3037/95 uchylił zaskarżoną decyzję w części opisanej w pkt. 1 dotyczącej działki nr 55 o pow. 14,293 ha oraz uchylił postanowienie Ministra z dnia 27 listopada 1995 r. w przedmiocie sprostowania omawianej decyzji. Odnosząc się do zarzutu skarżącego Instytutu, iż w odniesieniu do działki nr 55 w obr. ewid. 01-28 pozostającej w użytkowaniu Instytutu - również zachodzi negatywna przesłanka uniemożliwiająca stwierdzenie nieważności orzeczenia z 1963 r. w tej części. Sąd Administracyjny wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ nadzoru dokona stosownych ustaleń, pozwalających na ocenę tej kwestii. Sąd wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ nadzoru ustali, czy na skutek przekształceń organizacyjnych jednostek gospodarki uspołecznionej Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Produkcji Leśnej "Las" którego obecnie następcą prawnym jest Instytut Zootechniki posiadał prawo zarządu i użytkowania spornych gruntów /działka nr 55/ gdyż tylko wtedy można mówić o nabyciu przez Instytut Prawa wieczystego użytkowania gruntów na podstawie art. 64 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych. Stwierdzenie zawarte w zaskarżonej decyzji że działka 55 pozostaje we władaniu Instytutu - nie pozwala jeszcze przyjąć, że chodzi o władanie pod tytułem wieczystego użytkowania czy też na innej podstawie prawnej. Ocena - czy Instytut z mocy prawa nabył użytkowanie wieczyste nieruchomości powinna być dokonana przy uwzględnieniu rozważań Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 8 lutego 1996 r. III ARN 65/95. Organ nadzoru po ponownym rozpoznaniu sprawy decyzją z dnia 23 grudnia 1996 r. w powołaniu na art. 156 par. 1 pkt. 2 Kpa w związku z art. 158 par. 1 Kpa stwierdził nieważność decyzji Ministra Rolnictwa z dnia 20 kwietnia 1963 r. oraz orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 27 lutego 1963 r. w części dotyczącej działki nr 55 o powierzchni 14,2930 m2 obręb ewid. 01-28 miasta K.-J. W uzasadnieniu tej decyzji podniesiono, że w sprawie niniejszej nie można mówić o zaistnienie nieodwracalnych skutków prawnych w odniesieniu do działki nr 55, w szczególności zaś - iż nastąpiło ex lege nabycie użytkowania wieczystego przez Instytut z dniem 11 marca 1995 r. z mocy art. 6 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych /Dz.U. 1989 nr 45 poz. 244/ Powołany przepis art. 64 ust. 2 cyt. ustawy zastrzegał bowiem, że "uwłaszczenie nie może naruszać interesów osób trzecich, a w niniejszej sprawie następcy prawni byłego właściciela ujawnili swoje prawo do nieruchomości wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczeń o przejęciu omawianych nieruchomości na cele reformy rolnej w styczniu 1991 r. a więc przed wejściem w życie ustawy z dnia 22 lutego 1991 r. W tych okolicznościach uznać należy, że Ośrodek Badawczo-Rozwojowy "Las" którego następcą prawnym jest Instytut Zootechniki w K. - nie nabył z mocy prawa użytkowania wieczystego spornej działki, a tym samym - nie zaistniały nieodwracalne skutki prawne orzeczenia o przejęciu nieruchomości na cele reformy rolnej.

Strona 1/2