1. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym, którego istotą jest jedynie ustalenie, czy dana decyzja jest dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 156 par. 1 Kpa.
2. Osoba, do której skierowana została decyzja kwestionowana następnie w postępowaniu w sprawie stwierdzenia jej nieważności, jest stroną tego postępowania również wtedy, gdy opiera się ono na zarzucie z art. 156 par. 1 pkt 4 Kpa. Przeprowadzenie postępowania w takiej sprawie bez udziału tej osoby daje podstawę do wznowienia tego postępowania z przyczyny wymienionej w art. 145 par. 1 pkt 4 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Dyrekcji Rozbudowy Miasta w W. na decyzję Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej z dnia 22 września 1986. r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o czasowym zajęciu nieruchomości i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 2 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Głównego Geodety Wojewódzkiego w W.
Dyrektor Biura Gospodarki Gruntami Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, działający z upoważnienia Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, decyzją z dnia 22 września 1986 nr GW.1-1/6012/4/86 utrzymał w mocy decyzję Głównego Geodety Wojewódzkiego w W. z dnia 20 czerwca 1986 nr G-3-3/8221/631/67/86, stwierdzającą nieważność decyzji Naczelnika Miasta i Gminy W. z dnia 10 sierpnia 1981 nr GKML-VI-8229/8/81 o zezwoleniu Zakładowi Energetycznemu na czasowe zajęcie działki nr ew. 139/2, położonej w L.N. przy. ul. J. nr 1, będącej własnością Haliny i Czesława małżonków P. w związku z budową linii energetycznej na ul. W. w W. W uzasadnieniu swej decyzji naczelny organ administracji wskazał, że decyzja organu stopnia podstawowego z dnia 10 sierpnia 1981 r. została wydana z rażącym naruszeniem prawa i skierowana do osoby nie będącej stroną, gdyż wnioskodawcą w tej sprawie była Dyrekcja Rozbudowy Miasta w W. która we wniosku z dnia 25 lipca 1981 r. ubiegała się o zezwolenie na przeprowadzenie przez wskazaną działkę kanalizacji sanitarnej i deszczowej, decyzja zaś wydana została dla Zakładu Energetycznego w celu realizacji linii energetycznej. Prawidłowo zatem organ stopnia wojewódzkiego stwierdził nieważność tej decyzji na podstawie art. 156 par. 1 pkt 2 i 4 Kpa.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego na powyższą decyzję naczelnego organu administracji państwowej Dyrekcja Rozbudowy Miasta w W. podała, że na podstawie decyzji Naczelnika Miasta i Gminy W. nr GKML-VI 8229/8/81 z dnia 10 sierpnia 1981 r. na terenie wskazanej działki wykonany został stały odcinek kanalizacji sanitarnej i deszczowej jako element infrastruktury technicznej miejskiej na potrzeby robót na ulicy W. w W., a zatem decyzja ta nie może zostać uznana za nieważną, ponieważ wywołała nieodwracalne skutki prawne /art. 156 par. 2 Kpa/.
W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie, podając, że wbrew twierdzeniu skarżącego decyzja organu stopnia podstawowego nie wywołała nieodwracalnych skutków prawnych, nie wybudowano bowiem linii energetycznej na spornej nieruchomości.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Bezprzedmiotowe jest powoływanie się w niniejszej sprawie na nieodwracalność skutków prawnych /art. 156 par. 2 Kpa/, skoro decyzja organu stopnia podstawowego z dnia 10 sierpnia 1981 r. wymienia zupełnie innego niż strona skarżąca uprawnionego inwestora i dotyczy zupełnie innej inwestycji niż faktycznie wykonana przez stronę skarżącą. W pełni trafne zatem jest w tym zakresie stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji i w odpowiedzi na skargę.
Jednakże stosownie do art. 206 Kpa sąd administracyjny nie jest związany granicami skargi. Należy więc z urzędu podnieść, że zaskarżona decyzja i utrzymana przez nią w mocy decyzja organu stopnia wojewódzkiego zostały wydane z naruszeniem art. 61 par. 4 w związku z art. 157 par. 2 i art. 28 Kpa.
Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym, którego istotą jest ustalenie, czy dana decyzja dotknięta jest jedną z wad wymienionych w art. 156 par. 1 Kpa.
Osoba będąca adresatem decyzji objętej zarzutem nieważności ma prawo wykazywać w postępowaniu o stwierdzenie nieważności tej decyzji, że miała przymiot strony w postępowaniu nią zakończonym, to jest, że nie zachodzi przyczyna nieważności tej decyzji wymieniona w art. 156 par. 1 pkt 4 Kpa. Tak wiec osoba, do której skierowana została decyzja kwestionowana następnie w postępowaniu w sprawie stwierdzenia jej nieważności, jest stroną tego postępowania również wtedy, gdy opiera się ona na zarzucie z art. 156 par. 1 pkt 4 Kpa. Przeprowadzenie zatem postępowania w takiej sprawie bez udziału tej osoby stanowi naruszenie prawa, dające podstawę do wznowienia tego postępowania z przyczyny wymienionej w art. 145 par. 1 pkt 4 Kpa.
Taka właśnie sytuacja zachodzi w sprawie niniejszej. Zakład Energetyczny, będący adresatem omawianej decyzji Naczelnika Miasta i Gminy W. z dnia 10 sierpnia 1981 r., nie został zawiadomiony o wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności tej decyzji i nie brał udziału w tym postępowaniu.
Według art. 207 par. 2 pkt 2 Kpa decyzja podlega uchyleniu przez sąd administracyjny, jeżeli została wydana z naruszeniem prawa, dającym podstawę do wznowienia postępowania z przyczyn określonych w art. 145 par. 1 Kpa. Z tego względu Naczelny Sad Administracyjny orzekł, jak w sentencji wyroku.