Sprawa ze skargi na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w W. w przedmiocie wykupu nieruchomości gruntowych na obszarze strefy ochronnej, na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wyroku NSA w Warszawie (...)
Tezy

Zmiana od dnia 1 stycznia 1998 r. art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska /t.j. Dz.U. 1994 nr 49 poz. 196 ze zm./, dokonana ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 133 poz. 885/ nie spowodowała utraty roszczeń o wykup lub zamianę nieruchomości położonych w strefie ochronnej.

OSNAPU 2003 nr 5 poz. 110

Sentencja

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony Kaszczyszyn po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2002 r. sprawy ze skargi Huty "K." SA w D.G. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w W. z dnia 15 lipca 1997 r. (...) w przedmiocie wykupu nieruchomości gruntowych na obszarze strefy ochronnej, na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 czerwca 1999 r. (...) - oddalił rewizję nadzwyczajną.

Inne orzeczenia o symbolu:
613 Ochrona środowiska i ochrona przyrody
Inne orzeczenia sądu:
Sąd Najwyższy
Uzasadnienie strona 1/7

Postanowieniem z dnia 17 listopada 2000 r. w sprawie III RN 4/00, wydanym na podstawie art. 393[14] par. 1 Kpc, Sąd Najwyższy przedstawił do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu następujące zagadnienie prawne: "Czy do rozpatrzenia żądania właściciela nieruchomości o jej wykup lub zamianę właściwy jest organ określony w przepisach o gospodarce nieruchomościami /art. 84 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska - t.j. Dz.U. 1994 nr 49 poz. 196 ze zm./, czy sąd powszechny?"

Zagadnienie to powstało podczas rozpoznawania rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 czerwca 1999 r. (...). W sprawie tej Kierownik Urzędu Rejonowego w O. wydał dnia 5 września 1996 r. decyzję, w której zobowiązał Hutę "K." SA do wykupu nieruchomości o powierzchni 0,3455 ha, stanowiącej własność Zenony Z., Zenona Z. i Barbary U., znajdującej się obecnie w strefie ochronnej Huty "K.", ustalił cenę wykupu nieruchomości oraz określił sześciomiesięczny termin jej wykupu liczony od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna. Decyzją z dnia 12 marca 1997 r. Wojewoda K. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji kierownika Urzędu Rejonowego w O., zaś Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast swoją decyzją z dnia 15 lipca 1997 r. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. W skardze złożonej na tę decyzję do Naczelnego Sądu Administracyjnego Huta "K." SA żądała stwierdzenia jej nieważności, a także nieważności poprzedzających ją decyzji Wojewody K. i kierownika Urzędu Rejonowego w O. albo uchylenia zaskarżonej decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 czerwca 1999 r. uwzględnił skargę Huty "K.". Sąd ten podniósł, że według art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska /t.j.

Dz.U. 1994 nr 49 poz. 196 ze zm./, w jego brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1997 r., właściciel nieruchomości położonej w strefie ochronnej /art. 71 ust. 1/ lub na obszarze objętym ochroną /art. 72/ albo na terenach zieleni miejskiej lub w obszarze parku wiejskiego mógł żądać wykupu lub zamiany takiej nieruchomości na inną, jeżeli korzystanie z niej w sposób dotychczasowy byłoby związane z istotnymi ograniczeniami lub utrudnieniami. Wprawdzie w myśl art. 84 ust. 2 tej ustawy, w sprawach wykupu lub zamiany nieruchomości był właściwy organ administracji państwowej o właściwości ogólnej do spraw gospodarki gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości stopnia podstawowego, zaś koszty wykupu lub zamiany nieruchomości ponosiła jednostka organizacyjna określona przez wymieniony wyżej terenowy organ administracji państwowej, to jednak - zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego - do merytorycznego rozstrzygania o roszczeniu właściciela o wykup lub zamianę nieruchomości właściwa jest droga postępowania przed sądami powszechnymi. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wątpliwości w tej kwestii rozstrzygnął już skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w uchwale z dnia 21 grudnia 1998 r., OPS 14/99, formułując następujący pogląd: "Dochodzenie przez właściciela nieruchomości, położonej na obszarze określonym w art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (...), roszczenia o wykup takiej nieruchomości, z której korzystanie w sposób dotychczasowy byłoby związane z istotnymi ograniczeniami lub utrudnieniami, należy do postępowania przed sądem powszechnym z tym, że określenie jednostki organizacyjnej ponoszącej koszty wykupu następowało w drodze decyzji administracyjnej na podstawie art. 84 ust. 2 tej ustawy". Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznający skargę Huty "K." powołał się również na argumenty przyjęte w uzasadnieniu uchwały z dnia 21 grudnia 1998 r., a zwłaszcza te, które akcentowały, że wykup lub zamiana nieruchomości, prowadzące w swej istocie do przeniesienia własności nieruchomości, mają charakter cywilnoprawny, na co przede wszystkim wskazuje ich regulacja prawnomaterialna zawarta w przepisach art. 155 par. 1 oraz art. 603-604 Kc. Poza tym art. 84 ust. 1 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska - w przeciwieństwie np. do art. 82 ust. 2 i art. 83 ustawy - nie wskazuje w wyraźny sposób, że organ administracji został umocowany do rozstrzygania o żądaniu o wykup lub zamianę nieruchomości przez wydanie decyzji administracyjnej. Skoro zaś art. 2 Kpc statuuje zasadę nadrzędności i domniemania drogi sądowej w sprawach cywilnych, to brak w art. 84 ust. 2 ustawy wyraźnego przekazania roszczeń określonych w art. 84 ust. 1 na drogę administracyjną przemawia za przyjęciem drogi postępowania przed sądami powszechnymi w tych sprawach.

Strona 1/7
Inne orzeczenia o symbolu:
613 Ochrona środowiska i ochrona przyrody
Inne orzeczenia sądu:
Sąd Najwyższy