Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Sędziowie Sędzia WSA Anna Moskała, Magdalena Jankowska - Szostak (sprawozdawca), asesor WSA Wojciech Śnieżyński, Protokolant referent Aneta Szmyt, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 2 listopada 2017 r. sprawy ze skargi F. C. na zarządzenie zastępcze Wojewody D. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miejskiej S. F.C. I. stwierdza nieważność zaskarżonego zarządzenia zastępczego; II. zasądza od Wojewody D. na rzecz strony skarżącej kwotę [...] (słownie: [...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Zarządzeniem zastępczym z dnia [...] sierpnia 2017 r. Wojewoda D., działając na podstawie art. 98a ust. 2 w związku z art. 24d ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm.) - dalej: u.s.g. oraz art. 383 § 1 pkt 5 i § 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 15), stwierdził wygaśnięcie mandatu radnego Rady Miejskiej S., F. C..
W uzasadnieniu organ nadzoru wskazał, że radny zawarł z Burmistrzem Miasta i Gminy S. umowy zlecenia nr [...] z dnia [...] lutego 2015r. oraz nr [...] z dnia [...] lutego 2016 r. Na podstawie tychże umów powierzono jej do osobistego wykonywania pracę w Gminie, w której uzyskała mandat. Przedmiotem umowy było dostarczenie za potwierdzeniem odbioru nakazów płatniczych oraz decyzji na podatek od nieruchomości na rok 2015 i 2016 w miejscowości B., otrzymanych od zleceniodawcy. Wojewoda zauważył, że poza sprawowaniem przez radnego od listopada 2014 r. mandatu radnego, jest on równocześnie sołtysem i inkasentem podatku rolnego, podatku leśnego i podatku od nieruchomości. Organ nadzoru wskazał, że podstawy do zawarcia powołanych wyżej umów zlecenia nie stanowiła uchwała Rady Miejskiej S. nr [...] w sprawie zarządzenia poboru podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od nieruchomości w drodze inkasa oraz ustalenia wynagrodzenia inkasentów, gdyż radny za wykonywanie swoich obowiązków, jako inkasenta otrzymuje osobne wynagrodzenie wskazane w tej uchwale.
W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy organ nadzoru powołując się na przepis art. 24d u.s.g. stwierdził, że ustawodawca w tym przepisie expressis verbis ustanowił zakaz powierzania przez wójta radnemu gminy, w której uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Ustanowionym w tym przepisie zakaz aktualizuje się w przypadku spełnienia łączenie następujących warunków: a) nastąpiło powierzenie, b) radnemu tej gminy, w której uzyskał on mandat, c) wykonywania pracy, d) na podstawie umowy cywilnoprawnej, e) powierzenia dokona wójt (tak WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 lipca 2016 r., sygn. akt III SA/Wr 732/16). Organ nadzoru stwierdził, że takim zakazem zostały objęte umowy zlecenia na wykonywanie osobiście prac dostarczenia za potwierdzeniem odbioru nakazów płatniczych oraz decyzji na podatek od nieruchomości. Wskazał również, że w analizowanej sprawie umowy z radnym zostały zawarte przez Burmistrza Miasta i Gminy S., co wypełnia element powierzenia przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Organ nadzoru zauważył, że art. 24d u.s.g. został usystematyzowany w ustawie o samorządzie gminnym wśród przepisów antykorupcyjnych i takiemu celowi ma służyć. Stąd też wywiódł, że skoro wójt nie może powierzyć radnemu wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej, to radny również takiej pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej wykonywać nie może. Wskazał ponadto, że wykonywanie mandatu radnego ma charakter dobrowolnej służby społecznej. Dobrowolność ta skutkuje zatem domniemaną zgodą na poddanie się ograniczeniom wynikającym z pełnienia funkcji radnego. Stanowisko takie prezentowane jest w orzecznictwie sądowym (tak też WSA w Krakowie w wyroku z dnia 30 września 2008r., III SA/Kr 973/08, a także WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 29 stycznia 2014 r., sygn. akt II SA/Bd 1299/13).