Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Hyla, Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Sudoł, Sędzia WSA Janina Guść (spr.), po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 11 lutego 2021 r. sprawy ze skargi P. Z. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 30 czerwca 2020 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia z funduszu alimentacyjnego oddala skargę.
Pismem z dnia 15 lutego 2020 r. P. Z. złożył do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w P. wniosek o uchylenie decyzji nr [...] w przedmiocie przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego na rzecz synów.
Postanowieniem z dnia 2 marca 2020 r. nr [...] Burmistrz Miasta i Gminy, na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 256) -powoływanej dalej jako "k.p.a.", oraz w związku z art. 15 ust. 1 i art. 27 ust. 7 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 670 ze zm.), odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiotowej sprawie.
W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że podnoszone przez stronę okoliczności związane z decyzją nr [...] z dnia 27 stycznia 2020 r., przyznającą świadczenia z funduszu alimentacyjnego na dzieci: F. Z. i M. Z. oraz zawiadomieniem wydanym w dniu 4 lutego 2020 r., jak również fakt, czy i kiedy strona dowiedziała się o wydaniu decyzji w sprawie przyznania na dzieci świadczeń z funduszu alimentacyjnego, są w niniejszej sprawie bez znaczenia.
Istotne jest natomiast, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dłużnik alimentacyjny nie jest stroną postępowania w sprawie dotyczącej przyznania osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego, w związku z czym nie może kwestionować - w drodze odwołania a tym bardziej po wydaniu decyzji - zasady i rozmiaru swego przyszłego zobowiązania kreowanego przez art. 27 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
W okolicznościach sprawy zatem wniosek o uchylenie decyzji w przedmiocie przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego, został złożony przez osobę, która nie była stroną postępowania.
Organ powoła się na treść art. 61a § 1 k.p.a., zgodnie z którym, gdy żądanie zostało wniesione przez osobę, która nie jest stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
Po rozpatrzeniu zażalenia strony Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 30 czerwca 2020 r. nr [...] utrzymało w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.
Organ odwoławczy podzielił pogląd organu pierwszej instancji, że żądanie zostało wniesione przez osobę nieuprawnioną i na podstawie art. 61a § 1 k.p.a. należało odmówić wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia wskazanej decyzji.
SKO stwierdziło, że utrwalony jest w orzecznictwie pogląd, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów stroną postępowania w przedmiocie ustalenia prawa do zaliczki alimentacyjnej (świadczeń z funduszu alimentacyjnego) są wyłącznie osoby uprawnione do alimentów lub ich przedstawiciele ustawowi.
Organ odwoławczy wskazał, że art. 28 k.p.a. nie stanowi samoistnej normy prawnej do uznania danej osoby za stronę postępowania, gdyż ustalenie interesu prawnego lub obowiązku prawnego może nastąpić tylko w związku z normą prawa materialnego. Pojęcie "interes prawny", na którym oparta jest legitymacja procesowa strony w postępowaniu administracyjnym, należy ustalać według norm prawa materialnego, a mieć interes prawny znaczy to samo, co ustalić powszechnie obowiązujący przepis prawa, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby, albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony postępowania. Mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym znaczy więc to samo, co ustalić przepis prawa materialnego powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś własnej potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu, sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony postępowania. Od tak pojmowanego interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, to jest sytuację, w której dany podmiot (osoba) jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa mającego stanowić podstawę skierowanego żądania w zakresie podjęcia stosownych czynności przez organ administracji.