Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jacek Hyla, Sędziowie Sędzia WSA Alina Dominiak (spr.), Sędzia WSA Elżbieta Kowalik-Grzanka, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Wioleta Gładczuk, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 września 2014 r. sprawy ze skargi K. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 20 września 2013 r. nr [...] w przedmiocie specjalnego zasiłku opiekuńczego uchyla zaskarżoną decyzję i decyzję Prezydenta Miasta z dnia 2 sierpnia 2013 r. nr [...].
Decyzją z dnia 2 sierpnia 2013 r. Prezydent Miasta, działając na podstawie m.in. art.16a ust. 1-2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 992 ze zm.), odmówił przyznania K. P. specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku ze sprawowaniem opieki nad bratem P. P..
W uzasadnieniu organ stwierdził, że w świetle postanowień ustawy o świadczeniach rodzinnych specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Z uwagi na treść art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania i środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
K. P. sprawuje opiekę nad bratem, który od lutego 2010r. legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jednak wnioskodawca w tym czasie nie był zatrudniony i nie wykonywał innej pracy zarobkowej. Ostatni stosunku pracy trwał do dnia 21 maja 2005r., zatem brak było rezygnacji z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym bratem.
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł K. P. wskazując, że opiekę nad bratem sprawuje od maja 2010r., a z uwagi na sprawowanie stałej opieki nie jest w stanie spełnić przesłanki rezygnacji z zatrudnienia. Otrzymywał świadczenie związane z opieką nad osobą niepełnosprawną, przyznane decyzją z dnia 4 maja 2010 r., a warunkiem jego otrzymania była rezygnacja z zatrudnienia- w jego przypadku- skreślenie z rejestru bezrobotnych. Teraz nie może zrezygnować z zatrudnienia, bo od trzech lat sprawuje ciągłą opiekę, która jest konieczna z uwagi na rodzaj schorzenia brata.
Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 20 września 2013r., nr [...] utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu wskazano, że w świetle art. 16a ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych przesłanka odmowy przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego wskazana przez organ niższej instancji (tj. brak związku przyczynowego pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia a opieką sprawowaną nad bratem), została oceniona prawidłowo.
Ponadto organ zwrócił uwagę na to, że w przedmiotowej sprawie chodzi o nowe uprawnienie, nieznane wcześniej ustawie o świadczeniach rodzinnych. Wskazane świadczenie odróżnić należy od świadczenia pielęgnacyjnego, które unormowano w art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych i co do którego obowiązują częściowo inne przesłanki nabycia. W przepisie tym mowa jest o niepodejmowaniu lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. W przypadku zaś specjalnego zasiłku opiekuńczego chodzi wyłącznie o osoby, które rezygnują z aktualnego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bezpośrednio w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną.