1. Kodeks postępowania administracyjnego nie przewiduje wydawania odrębnego aktu administracyjnego orzekającego o tym, czy konkretna osoba jest, czy nie jest stroną. W orzecznictwie administracyjnym przyjmuje się, że ustalenie, czy żądanie wszczęcia postępowania /art. 61 par. 1 Kpa/ pochodzi od strony, powinno nastąpić w decyzji rozstrzygającej sprawę co do jej istoty lub w inny sposób kończący sprawę /art. 104 par. 2 Kpa/.
2. Istotną cechą "strony" w rozumieniu art. 28 Kpa jest to, że jest ona podmiotem własnych praw /interesów prawnych/ lub obowiązków, które podlegają skonkretyzowaniu w postępowaniu administracyjnym. Pojęcie strony, jakim posługuje się art. 28 Kpa, może być wyprowadzone tylko z przepisów prawa materialnego, czyli normy prawnej, która stanowi podstawę ustalenia uprawnienia lub obowiązku.
3. Ogólnym następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego, które uległo likwidacji w celu oddania jego majątku do odpłatnego korzystania na czas oznaczony na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. nr 51 poz. 298 ze zm./, jest Skarb Państwa. To, że spółka pracownicza przejęła wszelkie prawa i obowiązki po zlikwidowanym przedsiębiorstwie państwowym nie oznacza jeszcze, że w zakresie podatku od towarów i usług posiada pełne następstwo po podatniku tego podatku.
Przedsiębiorstwo Spółka z o.o. w O. powołując się na następstwo prawne po Przedsiębiorstwie w likwidacji z siedzibą w O. pismem z dnia 20 stycznia 1997 r. wystąpiło do Urzędu Skarbowego w O. o zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w kwocie 11.970 zł wraz z odsetkami za miesiąc listopad 1996 r. z tytułu podatku VAT.
Urząd Skarbowy w O. decyzją z dnia 17 lutego 1997 r. (...), powołując się na przepis art. 105 par. 1 Kpa umorzył postępowanie z wniosku Spółki stwierdzając, że postępowanie w sprawie stało się bezprzedmiotowe, ponieważ spółka nie jest stroną w postępowaniu, albowiem przejęcie przez Spółkę praw i zobowiązań zlikwidowanego przedsiębiorstwa państwowego nie rodzi prawa do ubiegania się o zwrot podatku dotyczącego rozliczeń zlikwidowanego przedsiębiorstwa, a ponadto podatek VAT, o którym mowa we wniosku został wpłacony na konto zlikwidowanego podmiotu.
W motywach odwołania od tej decyzji, spółka uznała ją za błędną. Jej zdaniem nie może wchodzić w rachubę bezprzedmiotowość postępowania z uwagi na brak przymiotu strony, jeżeli skarżący jest następcą prawnym zlikwidowanego przedsiębiorstwa państwowego i kontynuuje działalność gospodarczą swojego poprzednika oraz przejął jego prawa i obowiązki.
W takich okolicznościach sprawy, trudno jest postawić zarzut braku jakiegokolwiek elementu materialnego stosunku prawnego, by nie można wydać decyzji co do istoty sprawy.
W tym znaczeniu - zdaniem spółki - powołanie przepisu art. 105 par. 1 Kpa jako podstawy rozstrzygnięcia jest oczywiście bezzasadne.
Z merytorycznego zaś punktu widzenia żądanie wniosku jest oparte na podstawie art. 19 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./.
Izba Skarbowa w O. decyzją z dnia 12 maja 1997 r. (...) zaskarżoną decyzję utrzymała w mocy.
Izba Skarbowa uznała, iż decyzja organu I instancji wydana została zgodnie z obowiązującymi przepisami materialnego prawa podatkowego oraz procedury administracyjnej.
Zdaniem Izby spółka nie może być stroną postępowania podatkowego w sprawie zwrotu nadwyżki podatku VAT naliczonego nad należnym wykazanego w deklaracji VAT-7 za miesiąc listopad 1996 r. przez inny podmiot, a mianowicie Przedsiębiorstwo w likwidacji.
Izba Skarbowa wyraziła pogląd, iż interesem prawnym z art. 28 Kpa jest interes znajdujący oparcie w odpowiednich przepisach prawa materialnego.
Takim przepisem w niniejszym przypadku jest art. 21 ust. 2 i 4 ustawy o podatku od towarów i usług, w myśl którego prawo do otrzymania nadwyżki owego podatku ma tylko podatnik dokonujący rozliczenia podatku, a zatem legitymację procesową do ubiegania się o otrzymanie zwrotu podatku miało przedsiębiorstwo państwowe do chwili wykreślenia go z rejestru, czyli do dnia 4 grudnia 1996 r.