Zastosowanie opłaty za kartę podatkową w wysokości stawki maksymalnej wynikającej z tabeli, a ponadto podwyższonej w trybie par. 10 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 lipca 1983 r. w sprawie zryczałtowania podatków obrotowego i dochodowego od niektórych grup podatników oraz w sprawie opłaty skarbowej z tytułu wykonywania rzemiosła /Dz.U. nr 43 poz. 196 ze zm./, wymaga wykazania, że działalność podatnika jest prowadzona w rozmiarach odbiegających od rozmiarów przeciętnej działalności tego samego rodzaju, wobec czego stawki określone w tabeli byłyby niewłaściwe.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Teresy O. na decyzję Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 stycznia 1985 r. w przedmiocie ustalenia wysokości karty podatkowej na rok 1984 i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej w Warszawie kwotę złotych dwa tysiące dwieście tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącej.
Teresa O., prowadząca działalność handlową w postaci sprzedaży warzyw i owoców w Z. G., złożyła deklarację w sprawie uzyskania karty podatkowej na 1984 rok. Urząd Skarbowy w P. decyzją z dnia 11 kwietnia 1984 r. ustalił wysokość karty podatkowej na kwotę 16.000 zł miesięcznie.
Od tej decyzji Teresa O. wniosła odwołanie, w którym zarzucała, że wysokość karty podatkowej została ustalona niezgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 lipca 1983 r. w sprawie zryczałtowania podatków obrotowego i dochodowego od niektórych grup podatników oraz w sprawie opłaty skarbowej z tytułu wykonywania rzemiosła /Dz.U. nr 43 poz. 196/, gdyż zastosowana wobec niej stawka opłaty dotyczy podatników wykonujących działalność handlową przy zatrudnieniu pracownika, gdy tymczasem ona pracownika nie zatrudnia. Ponadto w odwołaniu kwestionowała argumentację podaną w uzasadnieniu decyzji Urzędu Skarbowego, jakoby zastosowanie górnej stawki opłaty za kartę podatkową uzasadniały lokalizacja sklepu oraz wysokość osiąganych obrotów, gdy tymczasem sklep znajduje się na terenie wiejskim, z dala od głównej drogi, na której znajdują się inne sklepy tej branży. Osiągane obroty ulegają zmniejszeniu w sezonie letnim, albowiem część mieszkańców ma własne ogródki, w których uprawia warzywa, i dlatego nie jest zainteresowana ich kupnem.
Izba Skarbowa w Warszawie utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w P. z uzasadnieniem, że kartę podatkową w wysokości 16.000 zł ustalono według stawek tabeli części II załącznika do cytowanego rozporządzenia, przyjmując górną stawkę opłaty właściwej dla działalności wykonywanej bez zatrudnienia pracownika. W ocenie Izby Skarbowej, za trafnością ustalenia opłaty w tej wysokości przemawiał fakt rozszerzenia w 1984 r. asortymentu sprzedawanych towarów o napoje, jak również wzrost cen warzyw i owoców w stosunku do 1983 r. Wysokość karty podatkowej na 1984 r. jest niższa od ryczałtu ustalonego na 1983 r.
Na decyzję z dnia 23 stycznia 1985 r. nr JSPG-GO/3254/85/85 Izby Skarbowej Teresa O. wniosła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, kwestionując zgodność ustalonej opłaty z przepisami omawianego rozporządzenia. Skarżąca wywodziła, że dla prowadzonej przez nią działalności bez zatrudnienia pracownika przewidziane są w części II załącznika do rozporządzenia stawki w granicach 6.000-12.000 zł, ponieważ Z. G. ma około 3.000 mieszkańców. Polemizowała też z tą częścią zaskarżonej decyzji, w której stwierdza się, że włączenie do sprzedaży towarów branży ogólnospożywczej uzasadniało przyjęcie maksymalnej stawki opłaty za kartę podatkową. Wskazała, że przewidziane w tabeli stawki dla handlu artykułami ogólnospożywczymi są niższe od stawek dla handlu warzywami i owocami, dlatego też wprowadzenie do sprzedaży artykułów ogólnospożywczych uzasadnienie stawki stosowanej dla branży warzywno-owocowej.
Rozpoznając skargę Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zarzuty skargi należało uznać za w pełni uzasadnione, a zaskarżoną decyzję za naruszającą przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 lipca 1983 r. w sprawie zryczałtowania podatków obrotowego i dochodowego od niektórych grup podatników oraz w sprawie opłaty skarbowej z tytułu wykonywania rzemiosła /Dz.U. nr 43 poz. 196/, w szczególności par. 10 ust. 5 oraz części II załącznika do rozporządzenia. Jest rzeczą bezsporną, że skarżąca prowadzi sprzedaż warzyw i owoców w miejscowości o liczbie mieszkańców do 5.000 i bez zatrudnienia pracownika. W tych warunkach stawka opłaty za kartę podatkową wynosi od 6.000 do 12.000 zł, i stosownie do par. 10 ust. 5 rozporządzenia mogła być podwyższona, nie więcej jednak niż o 30 procent, w razie wykazania, że podatnik wykonuje działalność w rozmiarach odbiegających od rozmiaru przeciętnej działalności tego samego rodzaju, wobec czego stawki określone w tabeli byłyby oczywiście niełatwe. W świetle powyższych unormowań brak było podstawy prawnej do ustalenia opłaty za kartę podatkową w wysokości 16.000 zł, albowiem przy wystąpieniu wszystkich przesłanek uzasadniających ustalenie opłaty w maksymalnej wysokości opłata ta mogłaby wynieść najwyżej 15.600 zł /sprzedaż artykułów pochodzenia zagranicznego nie wchodziła tu w grę/.
Z tego względu zaskarżona decyzja podlegała uchyleniu jako naruszająca przepisy prawa materialnego.
Zauważyć należy, że dosyć znaczna rozpiętość stawek opłaty za kartę podatkową oraz możliwość podwyższenia lub obniżenia stawek określonych w tabeli umożliwia organom podatkowym dostosowanie wysokości opłaty do warunków prowadzenia działalności przez konkretnego podatnika. Jednakże zastosowanie stawki maksymalnej wynikającej z tabeli, a nadto jeszcze podwyższonej w trybie par. 10 ust. 5 rozporządzenia wymaga wykazania, że działalność jest prowadzona w rozmiarach odbiegających od rozmiaru przeciętnej działalności tego samego rodzaju, wobec czego stawki określone w tabeli byłyby niewłaściwe. Tego rodzaju uzasadnienia zaskarżona decyzja nie zawierała, a co więcej - nie ustosunkowano się w niej do argumentów skarżącej, zmierzających do wykazania, że brak było w tej sprawie przesłanek do zastosowania stawki opłaty w górnej granicy przewidzianej w tabeli. Z tych względów zaskarżona decyzja naruszała również przepisy o postępowaniu, a zwłaszcza art. 77 par. 1 i art. 107 par. 3 Kpa.
Powyższe naruszenia przepisów prawa uzasadniały uchylenie zaskarżonej decyzji na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa oraz orzeczenie o zwrocie kosztów postępowania zgodnie z art. 208 Kpa.