W rozumieniu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./, częścią budynku jest wydzielony z niego lokal będący oddzielnym przedmiotem własności, bądź kilka wyodrębnionych lokali, ale nie udział we własności określony w częściach ułamkowych. W związku z tym sprzedaż udziału we własności - będącego prawem, nie zaś towarem - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2002 r. sprawy ze skarga Karola M. na decyzję Izby Skarbowej w W. Ośrodka Zamiejscowego w R. z dnia 16 listopada 2001 r. (...) w przedmiocie opłaty skarbowej - oddala skargę.
Decyzją z dnia 16.11.2001 r. (...) wydaną na podstawie art. 233 par. 1 Ordynacji podatkowej, Izba Skarbowa w W. Ośrodek Zamiejscowy w R. utrzymała w mocy decyzję Drugiego Urzędu Skarbowego w R. z 27.08.2001 r. (...) w sprawie orzeczenia odpowiedzialności płatnika - notariusza Karola M. w związku z pobraniem, w kwocie niższej od należnej, opłaty skarbowej od umowy sprzedaży z 10.07.2000 r. (...).
W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, iż przedmiotem umowy sporządzonej przez notariusza była sprzedaż lokalu użytkowego o pow. 203,52 m2 w R., udziału w wysokości 165.689/233.976 części prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego j.w. oraz budynku biurowo-administracyjnego na tym gruncie.
Notariusz, jako płatnik, naliczył i pobrał opłatę wyłącznie od sprzedaży prawa użytkowania gruntu; nie pobrał tej opłaty od sprzedaży udziału w budynku i lokalu użytkowego jako, że stronami transakcji byli podatnicy podatku od towarów i usług, a budynek był towarem używanym w myśl art. 7 ust. 1 pkt 5 i art. 4 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.
Tymczasem, zdaniem Izby Skarbowej, nie można było posiadać statutu podatnika, o którym mowa w art. 5 ustawy o VAT w związku ze sprzedażą praw majątkowych, w tym prawa użytkowania wieczystego oraz udziału we współwłasności i z tego tytułu uzyskać zwolnienia z opłaty skarbowej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o tej opłacie, prawo majątkowe nie było bowiem towarem w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przedmiotem sprzedaży był m.in. udział we współwłasności budynku, a więc prawo do rzeczy, a nie część rzeczy jak podnosił płatnik - notariusz.
Izba wskazała, że kryteriów odróżnienia umowy sprzedaży rzeczy od umów sprzedaży praw majątkowych należało poszukiwać w wykładni przepisów Kodeksu cywilnego. I tak art. 535 par. 1 Kc. odnosił się do umowy sprzedaży rzeczy, definiując ją jako umowę, na mocy której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Artykuł 555 z kolei nakazywał stosować przepisy o sprzedaży rzeczy do sprzedaży praw jedynie odpowiednio. W konsekwencji należało uznać, że sprzedaż praw do rzeczy trzeba traktować w kategoriach art. 555 Kc. A nie art. 535 par. 1 Kc.
Rozporządzenie udziałem we współwłasności w częściach ułamkowych sprowadza się do rozporządzenia prawem do rzeczy, a nie rzeczą - jako przedmiotem materialnym lub jego częścią /art. 198 Kc w związku z art. 196 par. 2 Kc/.
Tak więc w szczególności umowa sprzedaży udziału we współwłasności w częściach ułamkowych stanowiła sprzedaż prawa w rozumieniu art. 555 Kc., a nie sprzedaż rzeczy w ujęciu art. 535 Kc.