To co strony nazwały umową renty, nie było w istocie umową z art. 903 Kc, lecz umową o alimenty z art. 133 par. 1 w związku z art. 128 i art. 129 par. 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy /Dz.U. nr 9 poz. 59 ze zm./, które w stanie faktycznym sprawy niniejszej na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /t.j. Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ odliczeniu nie podlegają.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skarg Mieczysławy i Edmunda Z. na dwie decyzję Izby Skarbowej w O. z dnia 28.07.2000 r. (...), (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych - oddala skargi.
Dwiema decyzjami z dnia 28.07.2000 r. Izba Skarbowa w O. na podstawie art. 220 par. 2 i art. 233 par. 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej po rozpatrzeniu odwołania Mieczysławy i Edmunda Z. od dwóch decyzji Urzędu Skarbowego w O. z dnia 7.04.2000 r. w sprawie określenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1997 i 1998 r., utrzymała zaskarżone decyzje w mocy.
W uzasadnieniach do tych decyzji Izba Skarbowa podniosła, że organ I instancji zakwestionował zasadność odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem odpowiednio kwot 11.400 zł i 16.400 zł tytułem ustanowionej renty.
Dalej Izba Skarbowa podniosła, że stosownie do art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych odliczeniu od dochodu podlegają renty i inne trwałe ciężary oparte na tytule prawnym nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów oraz alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci w wysokości ustalonej w wyroku alimentacyjnym.
Zgodnie z art. 903 Kc przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.
Umowa renty jako czynność prawna przysparzająca, ma charakter czynności prawnej kauzyjnej. Dlatego też cel prawny przysporzenia ma decydujący wpływ na ważność zawartej umowy, a zarazem ma istotne znaczenie dla oceny skutków prawnopodatkowych zawartej umowy.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2000 r. III RN 192/99 stwierdził, że umowa renty musi mieć przyczynę i nie może być pozorną czynnością prawną /art. 83 par. 1 Kc/. Nie forma zatem, ale treść umowy renty i jej wykonywanie decydują o dopuszczalności odliczenia wydatków ponoszonych na tej podstawie.
Zdaniem Izby Skarbowej okoliczności sprawy wskazują, że powodem ustanowionej renty nie były względy humanitarne i wspomożenie syna w realizacji celów życiowych, ponieważ syn nie był samodzielny finansowo.
Nie przesądzają również o przyczynie ustanowienia renty załączone do odwołania zaświadczenia lekarskie, wydruki książeczek i badań lekarskich itp., gdyż dotyczą roku 2000 a nie 1997.
Podkreślenia wymaga fakt, że świadczenia o charakterze majątkowym w stosunkach rodzinnych - tak jak w przedmiotowej sprawie - są szczególnym typem stosunków cywilnoprawnych. Nie są bowiem skierowane wyłącznie na zaspokojenie interesu majątkowego uprawnionego, ale są wyrazem szczególnej więzi rodzinnej pomiędzy podmiotami prawa, a ich celem jest w istocie rzeczy zaspokojenie uprawnień i wypełnienie obowiązków - także moralnych /humanitarnych/ - wypływających ze stosunku pokrewieństwa.
Gdyby nawet przyjąć, że synowi podatnika przysługują wobec niego roszczenia alimentacyjne wynikające z mocy przepisów art. 128 i n. krio, to alimenty na rzecz dzieci nie podlegają odliczeniu.
Reasumując Izba Skarbowa podzieliła stanowisko organu podatkowego I instancji, iż brak było podstaw do zastosowania odliczenia z tytułu art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym. Za prawidłowe należy przyjąć stanowisko organu I instancji, iż celem ustanowionej renty było zmniejszenie podstawy opodatkowania.