Jeżeli bank zwolnił po 1 stycznia 1992 r. swoich pracowników z części długu wynikającego z umowy kredytu, to pracownicy banku uzyskali przychód w wysokości różnicy pomiędzy sumą, jaką mieli zwrócić zgodnie z postanowieniami umowy kredytowej, a sumą, jaką zapłacą po zmianie wysokości oprocentowania. Ten przychód mieści się w definicji zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. nr 80 poz. 350/.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Oddziału Banku w O. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 30 września 1992 r. w przedmiocie ustalenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 1 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Urzędu Skarbowego w O., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej w (...) jeden milion sto sześć tysięcy złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego Banku.
Zaskarżoną decyzją z dnia 30 września 1992 r. nr PO II 82-2/4/92 Izba Skarbowa w (...) utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w O. z dnia 24 sierpnia 1992 r., którą ustalono Oddziałowi w O. jednego z banków jako płatnikowi z tytułu nie pobranego podatku dochodowego zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za I kwartał 1992 r. w kwocie 7 680 tys zł (...).
Bank udzielił swoim pracownikom kredytów pieniężnych na łączną sumę 1 158 100 100 zł, spłacanych w 48 ratach z zastosowaniem stopy procentowej 13,6 procent. Zdaniem organów podatkowych, różnica pomiędzy oprocentowaniem kredytu refinansowego a oprocentowaniem kredytów, o których wyżej mowa, stanowi przychód pracowników - kredytobiorców stosownie do art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. nr 80 poz. 350/ jako "inne nieodpłatne świadczenia". Przedmiotem tych świadczeń były usługi bankowe /symbol GUS 94 101/, w związku z czym ich wartość ustala się według cen stosowanych wobec innych odbiorców.
W skardze na powyższą decyzję Oddział Banku w O. zarzucił, że z udzieleniem kredytu pracownikowi nie wiąże się powstanie obowiązku podatkowego. Wysokość odsetek wynika z umowy. Udzielanie pracownikom kredytów wynikało z postanowień regulaminu przyjętego przez Zarząd Banku i przepisów prawa bankowego. Umowy miały charakter cywilnoprawny, a więc nie były związane ze stosunkiem pracy. Organy podatkowe zastosowały rozszerzającą interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym, gdyż ustawodawca w art. 10 tej ustawy nie wymienił takiego źródła przychodów. Pracownicy Banku w umowach wyrazili zgodę na oprocentowanie kredytu w wysokości 34 procent /z ustaleń kontroli skarbowej wynikało, że 13,6 procent/. Zaskarżona decyzja narusza autonomię woli stron i zasadę swobody kształtowania umów. W tej sytuacji skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa i o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
Izba Skarbowa w (...) wniosła o oddalenie skargi.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga okazała się zasadna, aczkolwiek z innych przyczyn niż podane w jej uzasadnieniu.
Rozstrzygnięcie sprawy zależało od odpowiedzi na pytanie, czy w razie udzielenia przez bank jego pracownikowi kredytu na preferencyjnych zasadach w ogóle występuje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. nr 80 poz. 350/, a jeżeli tak, to kiedy i w jakiej wysokości.(...)
Otrzymanie przez pracownika banku od jego pracodawcy kredytu pieniężnego oprocentowanego według stawek korzystniejszych od ogólnie stosowanych przez ten bank dla tego rodzaju umów powoduje uzyskanie przez tego pracownika przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy o podatku dochodowym. Przychód ten równy jest różnicy pomiędzy kwotą odsetek, jakie bank by uzyskał od kredytu udzielonego według stawek ogólnie stosowanych dla tego rodzaju umów, a kwotą odsetek, którą otrzyma od pracownika - kredytobiorcy.