Artykuł 14 ust. 2 i 3 oraz art. 15 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ nie pozwalają postawić tezy, że odpowiedzialność płatnika wchodzi w grę w dalszej kolejności. Jeżeli organ podatkowy skierował decyzję podatkową do płatnika, płatnik nie może uniknąć odpowiedzialności tylko z tego powodu, że nie wymierzono podatku podatnikowi.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Alfreda J. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 4 listopada 1993 r. o wymiarze należnej opłaty skarbowej.
Notariusz Alfred J. nie pobrał opłaty skarbowej od umowy sprzedaży nieruchomości położonej we wsi Ch., o obszarze 1700 m, zabudowanej murowanym budynkiem mieszkalnym i budynkiem gospodarczym. Oparł się bowiem na zaświadczeniu wójta gminy P., że w planach zagospodarowania przestrzennego gminy nieruchomość jest przeznaczona do użytku rolniczego. Umowę zawarto dnia 23 lipca 1992 r., a notariusz powołał się na zwolnienie zawarte w par. 62 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 października 1991 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 90 poz. 405/.
Decyzją z dnia 7 lipca 1993 r. Urząd Skarbowy w O. wymierzył notariuszowi Alfredowi J. -jako płatnikowi - opłatę skarbową w wysokości 15 mln zł, to znaczy 5 procent ceny sprzedaży wynoszącej 300 mln zł /57 ust. 1 pkt 1 wymienionego wyżej rozporządzenia/. Organ I instancji przytoczył definicję gospodarstwa rolnego z art. 55 Kc i stwierdził, że jakkolwiek nieruchomość w planach zagospodarowania przestrzennego gminy jest przeznaczona na cele rolnicze, to jednak nabywca nie zamierza prowadzić produkcji rolnej w formie zorganizowanego gospodarstwa rolnego. Podstawą prawną decyzji był art. 15 i art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 27 poz. 111 ze zm./.
Notariusz Alfred J. odwołał się od tej decyzji i zarzucił, że bezpodstawny był wniosek organu I instancji o zamiarach nabywcy co do użytkowania nabytej nieruchomości. Podkreślił dalej, iż art. 553 Kc nie przewiduje żadnego kryterium obszarowego lub wyposażeniowego, pozwalającego ocenić, czy dana nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne. Autor odwołania wyjaśnił ponadto, że nie pobierając opłaty, postąpił zgodnie z późniejszymi zaleceniami Ministerstwa Finansów, zawartym w piśmie z dnia 19 lutego 1993 r., adresowanym do wszystkich izb skarbowych /nr PO 7-D-8051-024/93/. Pismo to stwierdzało między innymi, iż do zastosowania zwolnienia wystarczające jest przedstawienie przez nabywcę zaświadczenia o rolniczym przeznaczeniu nieruchomości. Wspomniane pismo dotyczyło wprawdzie par. 63 pkt 1 późniejszego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. /Dz.U. nr 53 poz. 253/, ale - zdaniem odwołującego się - odpowiednie przepisy obu rozporządzeń brzmiały identycznie. Alfred J. zarzucił wreszcie, że skoro decyzji wymiarowej nie skierowano do podatnika, to notariusz nie powinien być stroną postępowania. Powołał się przy tym na uchwałę sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 1988 r. III AZP 16/87 /OSNCP 1989 z. 6 poz. 95/.
Decyzją z dnia 4 listopada 1993 r. nr PM.8211-57/93 Izba Skarbowa w O. utrzymała zaskarżoną decyzję w mocy. Zwróciła uwagę, że przedmiotem sprzedaży była nieruchomość wiejska, która nie stanowiła gospodarstwa rolnego. Wprawdzie art. 553 Kc istotnie nie wymienia kryterium obszarowego, jednakże doświadczenie życiowe wskazuje, iż grunty o powierzchni 17 arów i budynek gospodarczy o powierzchni zaledwie 31,5 m2 stanowią niewystarczającą bazę dla gospodarstwa rolnego. Niezależnie od tego pojęcie gospodarstwa rolnego obejmuje także prawa i obowiązki, a obowiązek zapłaty podatku rolnego powstaje dla powierzchni przekraczającej 1 ha. W odniesieniu do powołanej w odwołaniu uchwały Sądu Najwyższego Izba Skarbowa wyraziła pogląd, że uchwała ta nie ma zastosowania w obecnym stanie prawnym. Obecnie notariusze nie są pracownikami, a wprowadzona ustawą z dnia 24 maja 1989 r.- Prawo o notariacie /Dz.U. nr 33 poz. 176/ zmiana art. 14 ustawy o zobowiązaniach podatkowych ustala odrębne zasady odpowiedzialności płatnika będącego pracownikiem i płatnika, który pracownikiem nie jest.