W par. 63 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253 ze zm./ została zwolniona od opłaty skarbowej wyłącznie sprzedaż papierów wartościowych podmiotom prowadzącym przedsiębiorstwa maklerskie w rozumieniu art. 18-21 ustawy z dnia 22 marca 1991 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych /Dz.U. nr 35 poz. 155 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/ skargi Przedsiębiorstwa Handlowo-Produkcyjnego "P." spółka z o.o. w W. i (...) Fabryki Pomp i Armatury S.A. w W. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 10 października 1995 r. w przedmiocie opłaty skarbowej od umowy sprzedaży obligacji.
W toku kontroli w Przedsiębiorstwie Handlowo-Produkcyjnym "P." spółka z o.o. w W., przeprowadzonej w okresie od dnia 7 grudnia 1992 r. do dnia 21 maja 1993 r. przez inspektora kontroli skarbowej, ustalono, że spółka w 1992 r. nie uiściła opłaty skarbowej w łącznej kwocie 11.163.706.000 zł, w tym 2.096.000 000 zł z tytułu umów pożyczek na zakup obligacji, 3.441.256 000 zł od kupna obligacji i 5.626.450.000 zł od pozostałych umów pożyczek. Jak wynika z akt kontroli, spółka występowała w 11 sprawach jako pożyczkobiorca, w 36 sprawach jako pożyczkodawca i w 11 sprawach jako jednostka kupująca obligacje. Wśród umów kupna obligacji emitowanych przez W.L. sp. z o.o. znalazła się także umowa z (...) Fabryką Pomp i Armatury z siedzibą w W., przy czym umowa przyrzeczenia kupna obligacji opiewała na 32.200.000.000 zł, a zawarta w dniu 31 grudnia 1992 r. umowa zakupu obligacji opiewała na 12.520.000.000 zł.
Ustalenia zawarte w protokole kontroli zostały powtórzone w wyniku kontroli z dnia 9 września 1993 r. W żądaniu skierowania sprawy, w tym także w zakresie opłaty skarbowej, na drogę postępowania w sprawach zobowiązań podatkowych spółka "P." zarzuciła, że wnioski pokontrolne są bezzasadne i krzywdzące. Przesłuchany w charakterze strony Krzysztof H. w dniu 22 listopada 1993 r. w Urzędzie Skarbowym w W. wyjaśnił, że spółka zajmowała się także kupnem i sprzedażą papierów wartościowych w celach zarobkowych. Działalność tego rodzaju, jego zdaniem, stanowiła czynność maklerską, a przedsiębiorstwa wykonujące takie czynności są przedsiębiorstwami maklerskimi, które zgodnie z par. 63 pkt 13 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej są zwolnione od tej opłaty.
Urząd Skarbowy w W. (...), po ponownym rozpoznaniu sprawy, decyzją z dnia 14 czerwca 1995 r., działając na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./, par. 58 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253/ i art. 104 Kpa, określił opłatę skarbową w wysokości 25.040 nowych złotych od umowy sprzedaży obligacji z dnia 31 grudnia 1992 r. zawartej z (...) Fabryką Pomp i Armatury o wartości 1.252.000 zł; jednostką kupującą była spółka "P.". W uzasadnieniu decyzji podano, że w par. 63 pkt 13 powołanego w podstawie prawnej rozporządzenia zwalnia się od opłaty skarbowej sprzedaż papierów wartościowych jednostkom prowadzącym przedsiębiorstwa maklerskie, ale stosownie do art. 18 par. 2 ustawy z dnia 22 marca 1991 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych /Dz.U. nr 35 poz. 155/ prowadzenie przedsiębiorstwa maklerskiego wymaga zezwolenia Komisji Papierów Wartościowych, którego "P." nie przedstawiło. Ponadto powołano się na treść art. 18 par. 6 powołanej ustawy, który wyłącza prowadzenie przez przedsiębiorstwo maklerskie działalności w innym zakresie, i wskazano na szeroki zakres działalności spółki "P.". W uzasadnieniu decyzji powołano się także na art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./, ustanawiający obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej solidarnie przez strony czynności cywilnoprawnej. W tym miejscu należy wspomnieć, że przed wydaniem decyzji strony umowy zostały wezwane do złożenia wyjaśnień. W wyjaśnieniach, które nadesłała spółka "P.", wyrażono pogląd, iż zakres par. 63 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253/ obejmuje nie tylko przedsiębiorstwa maklerskie działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 marca 1991 r., lecz także inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą, będące przedsiębiorstwem maklerskim, jeśli przedmiotem ich działalności jest obrót papierami wartościowymi nie dopuszczonymi do publicznego obrotu /taki charakter miały obligacje emitowane przez "W.L."/, co do których nie stosuje się restrykcji formalnoprawnych przewidzianych w powołanej ustawie. Pogląd swój spółka wywodziła z tego, iż pojęcie "przedsiębiorstwo maklerskie" nie jest pojęciem normatywnym, a więc jego treść należy oceniać w płaszczyźnie językowej. Powołano się także na orzeczenia sądu administracyjnego, dotyczące sposobu dokonywania wykładni przepisów podatkowych /niestosowania wykładni rozszerzającej/.