Udzielone na korzystniejszych warunkach kredyty są przychodem ze stosunku pracy przewidziane przez art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. nr 80 poz. 350 ze zm./.
Ponieważ dochodem podlegającym opodatkowaniu jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania /art. 9 ust. 1 i 2 cytowanej ustawy/, przeto różnica pomiędzy kwotą odsetek jakie bank by uzyskał od udzielonego kredytu według stawek ogólnie stosowanych dla tego rodzaju umów a kwotą, którą zapłaci podatnik - kredytobiorca podlega podatkowi dochodowemu.
H. S. wystąpiła do Urzędu Skarbowego w S. o uznanie nieistnienia obowiązku podatkowego i zwrot niesłusznie pobranej kwoty zaliczki na podatek dochodowy za 1992 r. w kwocie 938.000 zł.
W ocenie podatniczki nieprawidłowym było obliczenie i pobranie podatku przez Bank Spółdzielczy w G. działający jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, który opodatkował jako "nieodpłatne świadczenie" różnicę pomiędzy oprocentowaniem udzielonej mu pożyczki w kwocie 21 mln zł, a stopą procentową kredytu refinansowego NBP. Pożyczki pracownicze są świadczeniami odpłatnymi, ponieważ czynność prawna jest nieodpłatna, jeżeli Strona dokonująca przysporzenia nie otrzymuje w zamian korzyści majątkowej stanowiącej ekwiwalent przysporzenia. Bank udzielając pożyczek swoim pracownikom otrzymał ekwiwalent w postaci odsetek.
Podatnik powołał się także na zasadę nierówności traktowania przez prawo różnych podmiotów ponieważ inne świadczenia pracownicze nie podlegają opodatkowaniu.
Zaskarżoną decyzję Izba Skarbowa w S. utrzymała w mocy decyzją Urzędu Skarbowego w S. oddalającą żądanie podatnika.
Organy administracji podatkowej obu instancji podkreśliły, iż umowa pożyczki zawarta przez podatnika z bankiem uzależniona była od łączącego Strony stosunku pracy, w związku z czym przychód uzyskany z tytułu płacenia niższych odsetek jest przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. nr 80 poz. 350 ze zm./. W związku z tym przychód ten podlega opodatkowaniu zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 9 ust. 1 cyt. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
Ostateczną decyzję Izby Skarbowej zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego podatniczka. W uzasadnieniu skargi zawarła pytania, na które nie znalazła, jak twierdzi, odpowiedzi w motywach decyzji wydanych w obu instancjach. Skarżąca nie rozumie, dlaczego dwaj inni pracownicy banku spłacający identyczne kredyty w czerwcu 1992 r. nie zostali opodatkowani.
Prosi o wyjaśnienie, kiedy zaistniał obowiązek podatkowy oraz dlaczego data udzielenia kredytu decyduje o tym, czy różnica w oprocentowaniu jest dochodem, czy też nie jest.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Bank Spółdzielczy w G. działając jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z prawem obliczył i pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od niższego oprocentowania kredytu pracowniczego udzielonego skarżącej. Z tego powodu żądanie uznania nieistnienia obowiązku podatkowego w tym zakresie nie było uzasadnione.
Postawione rozstrzygnięciu Izby Skarbowej zarzuty skargi sformułowane jako pytania są nietrafne. Skarżąca nie uwzględnia podstawowej kwestii, iż opodatkowanie preferencyjnych kredytów pracowniczych nastąpiło na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a ta z mocy jej art. 58 obowiązuje od dnia 1 stycznia 1992 r. Stosownie do art. 11 tej ustawy przychód powstaje w roku kalendarzowym, w którym kredyt został wypłacony lub postawiony do dyspozycji podatnika. Zestawienie tych dwóch okoliczności stanowi odpowiedź na wszystkie postawione w skardze zarzuty. Podatkowi nie podlegały kredyty udzielone w 1991 r., a więc przed wejściem w życie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Bez znaczenia dla powstania obowiązku podatkowego jest tu sposób i okres spłaty kredytu. Po stronie kredytobiorcy przysporzenie nastąpiło w chwili pobrania pieniędzy. Polegało ono na powstaniu obowiązku spłat na warunkach korzystniejszych od tych, jakie bank stwarzał ogółowi swoich klientów.
Udzielone na korzystniejszych warunkach kredyty są, jak to wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 marca 1993 r. II SA 2219/92 - ONSA 1993 Nr 3 poz. 83, przychodem ze stosunku pracy przewidzianym przez art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
Ponieważ dochodem podlegającym opodatkowaniu jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania /art. 9 ust. 1 i 2 ustawy/, przeto różnica pomiędzy kwotą odsetek, jakie bank by uzyskał od udzielonego kredytu według stawek ogólnie stosowanych dla tego rodzaju umów a kwotą, którą zapłaci podatnik - kredytobiorca podlega podatkowi dochodowemu.