Spółka ustanowiła na prawie użytkowania wieczystego działki gruntu oraz na budynku stanowiącym odrębną nieruchomość - hipotekę kaucyjną do kwoty 36 mln USD na rzecz PZU na Życie S.A. tytułem zabezpieczenia spłaty udzielonej pożyczki do dnia 24 marca 2004 r., oprocentowanej według zmiennej stopy oprocentowania, powiększonej o marżę. Strony transakcji określiły kwotę zabezpieczonej wierzytelności.
Art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece /Dz.U. nr 19 poz. 147 ze zm./ mówiący, że hipoteką kaucyjną mogą być zabezpieczone wierzytelności o nie ustalonej wysokości, należy rozumieć w ten sposób, że sama wierzytelność musi być konkretna, ale jej wysokość może być nie ustalona.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu sprawy ze skargi "M. - P." Spółki z o.o. w K. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 12 kwietnia 2002 r. (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnej - oddala skargę.
Zaskarżoną decyzją z dnia 12 kwietnia 2002 r. (...) Izba Skarbowa w W. na podstawie art. 233 par. 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 6 ust. 1 pkt 10 i art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. "e" ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych /Dz.U. nr 86 poz. 959/ utrzymała w mocy decyzję Drugiego Urzędu Skarbowego W.-Ś. z dnia 20 grudnia 2001 r. odmawiającą "M.-P." spółce z o.o. w K. stwierdzenia nadpłaty i zwrotu kwoty 100.404,20 zł podatku od czynności cywilnoprawnej ustanowienia hipoteki pobranego przez notariusza przy sporządzeniu aktu notarialnego.
W uzasadnieniu decyzji Izba Skarbowa stwierdziła, iż odwołująca się Spółka z chwilą ustanowienia hipoteki kaucyjnej dla zabezpieczenia spłaty udzielonej pożyczki oraz spłaty oprocentowania tej pożyczki ustalonego według zmiennej stopy oprocentowania wyliczonej na podstawie jednorocznej stawki LIBOR w dolarach amerykańskich powiększoną o marżę wynoszącą 1,7 punktu oprocentowania rocznie miała obowiązek uiszczenia podatku w wysokości 0,1 procent od kwoty zabezpieczonej wierzytelności. Dla pobrania opłaty od umowy pożyczki kwoty 24.000.000 USD zawartej w dniu 24 marca 1999 r. strony określiły wartość na kwotę 100.423.200 zł.
Izba Skarbowa stwierdziła, iż ustanawiając stawki od hipoteki normodawca nie uzależnił ich od rodzaju hipoteki /zwykła, kaucyjna/, a jedynie uzależnił je od rodzaju wierzytelności, dla zabezpieczenia której hipoteka została ustanowiona.
Podniosła, że w myśl art. 102 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać wierzytelność istniejącą lub mogącą powstać z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związanego z wierzytelnością hipoteczną, lecz nie objętą z mocy prawa hipoteką zwykłą.
Warunkiem ustanowienia hipoteki kaucyjnej jest oznaczenie maksymalnej sumy pieniężnej mającej obciążyć nieruchomość. W rozpatrywanej sprawie taka suma została oznaczona, gdyż ustanowiono hipotekę kaucyjną do kwoty maksymalnej 36.000.000 USD.
Powyższą hipotekę zabezpieczono wierzytelność istniejącą, obejmującą kwotę udzielonej pożyczki, jak też kwotę nieustalonej wierzytelności obejmującą oprocentowanie tej pożyczki. Skoro przy ustanowieniu hipoteki istniała wierzytelność, to istniała też podstawa do potrącenia podatku.
W skardze Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji z powodu błędnej wykładni art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w zw. z art. 72 Ordynacji podatkowej przez przyjęcie, że zabezpieczona hipoteką kaucyjna wierzytelność jest wierzytelnością o ustalonej wysokości i tym samym zastosowanie stawki procentowej. Twierdzi, że konkretna wysokość wierzytelności, którą zabezpieczono hipoteką, nie została ustalona, jest ona uzależniona od wysokości zmiennej stopy oprocentowania LIBOR /londyńskiej stawki depozytów bankowych/. Podniosła, że również wahania kursów walut uniemożliwia określenie jej wysokości, gdyż wierzytelność jest spłacana poprzez przeliczenie dolarów amerykańskich na złote.